De Sint-Gertrudis van Baard

De Sint-Gertrudiskerk van Baard vormt samen met de kerken van Winsum en Oosterlittens sinds 28 september 2006 de protestantse streekgemeente Lank Meamert. De naam is ontstaan door verbindingslijnen tussen de drie dorpen te zoeken, vertelt Sjoukje Terpstra, coördinator van Tsjerkepaad in Baard. „Tussen Winsum en Baard lag de kleine terp Meamert en tussen Winsum en Oosterlittens lagen onder meer de terpen Langwerd en Hokwerd. Een samenvoeging van deze drie namen heeft de naam Lank Meamert opgeleverd.”

Baard doet voor de eerste keer mee met Tsjerkepaad. Hoe is dit ontstaan?

„Baard doet dit jaar mee aan Tsjerkepaad vanwege een schilderij van Giovanni Dalessi dat op dit moment in de kerk hangt. Deze kunstschilder was in 2013 schilder van het jaar in Nederland. Giovanni Dalessi heeft ook zeven schilderijen gemaakt onder de naam ”Nieuwe iconen in oude kerken”. Deze schilderijen hingen vorig jaar mei tijdens een speciale kunstroute in Deinum, Boksum, Blessum, Lions, Winsum, Oosterlittens en Baard. In twee weekenden leverde dit ongeveer 750 bezoekers op. In Baard hangt nu het schilderij ”Sint-Gertrudis van Nijvel”, passend bij het kerkgebouw, dat naar Sint-Gertrudis is genoemd.

Verder is er in het kader van Leeuwarden Culturele Hoofdstad van Europa in 2018 een fietsroute uitgezet in een klaverblad rond Leeuwarden, zodat tot 2018 ieder jaar een van de ‘bladen’ gefietst kan worden. De Greidhoeke is dit jaar aan de beurt en past mooi in de Tsjerkepaadroute. De route is ongeveer 25 kilometer.”

Hoe oud is de kerk van Baard en wat zijn bijzondere kenmerken van het gebouw?

„Vanaf ongeveer het jaar 1250 heeft er midden in Baard een kerk gestaan. Vermoedelijk ter vervanging van een nog ouder kerkje gewijd aan Sint-Gertrudis van Nijvel. Daarvan is alleen de altaarsteen teruggevonden. Gertrudis van Nijvel (626-659) was een vroegmiddeleeuwse heilige en abdis. De huidige kerk stamt uit 1876.

In het portaal zijn in de muur twee rode Bremerstenen uit de veertiende eeuw te zien. Het zijn kinderzerken van het geslacht Dekema uit circa 1300. De stins van de Dekema’s stond vroeger net buiten Baard, richting Winsum, en is ongeveer twintig jaar geleden opgegraven en vervolgens weer dichtgemaakt. Vondsten hiervan, zoals potscherven, liggen in de vitrinekast van de kerk.”

Wat betekent de kerk van Baard, en het kerkelijk leven, voor het dorp?

„Er zijn in Baard niet veel kerkgangers uit het dorp zelf, maar de betrokkenheid bij de kerk is wel groot. Dat blijkt bijvoorbeeld nu met Tsjerkepaad. Ik kon veel mensen uit het dorp vragen die graag een middag bezoekers ontvangen. In totaal werken er ongeveer vijftien vrijwilligers uit het dorp mee.”

Wat verwacht u dat Tsjerkepaad zal opleveren?

„Wij hopen dat de mensen met Tsjerkepaad kunnen genieten van de eenvoud van de kerk, het orgel van Bakker en Timmenga uit 1888, het schilderij en van het gedicht van Eppie Dam, dat hij speciaal gemaakt heeft bij het schilderij van Dalessi. Verder staat er in het kader van de klaverbladfietsroute in de kerk een kunstwerk (klankverhaal) van Bauke Groen, genaamd ”Luden”, met een verhaal van Meindert Bijlsma.”

Hoe waren de eerste ervaringen tijdens de Tsjerkepaadmiddagen die al zijn geweest?

„Onze ervaring is dat mensen overal voor komen. Zowel voor het kerkorgel en het schilderij, als voor de eenvoud van het kerkgebouw, of een gesprek over het geloof. Zo ontstaan prachtige momenten.”

Wat moeten bezoekers echt zien in de kerk van Baard?

„Het schilderij van Dalessi is erg de moeite waard. Ook de rode Bremerstenen in de muur van het portaal zijn het bekijken waard. Op het kerkhof ligt de grafsteen van Harmen Sijtstra, Friese taalkenner en dichter.”

Waarmee is een bezoek aan de kerk te combineren in de regio?

„Je kunt prachtig fietsen langs de Bolswardervaart in de ruimte van het weidse landschap. Aan de Bolswardervaart zit It Skipperke, een eeuwenoud dorpscafé dat tegenwoordig het dorpshuis van Baard is annex café.”

Ruim 250 Friese kerken openen tot en met 13 september op zaterdagmiddag hun deuren in het kader van Tsjerkepaad 2014. Wekelijks wordt een van de deelnemende kerken voor het voetlicht gehaald. Dit is de vierde aflevering.

www.tsjerkepaad.nl voor deelnemende kerken.

Protestantse streekgemeente Lank Meamert

De protestantse streekgemeente Lank Meamert heeft ongeveer 145 belijdende leden en 180 doopleden. Op zondag zijn er ongeveer 35 kerkgangers.

Predikant: ds. H. Post-Knol.

Diensten: Ongeveer eens in de maand, om 9.30 uur.

Locatie kerk: Dekemawei 6.

Geopend tijdens Tsjerkepaad: Elke zaterdag tot en met 13 september, van 13.30 tot 17.00 uur.

De Sint-Gertrudis van Baard

Kerk & religie

RD.nl in uw mailbox?