De bekende muffe geur van dit oude gebouw dringt de neus binnen als ouderling Jan Slingerland de achterdeur van Beth-El, aan de Kerklaan, opent. Coöperatieve vereniging De Tijdsgeest bouwde de maalderij in 1909. Vanwege de ligging aan het kanaal konden boeren hun granen vanaf boten lossen.

Via een miniportaaltje gaat het naar een zaaltje. Er staat een fiets. De boekenkasten zijn –sinds het sluiten van de kerkbibliotheek twee jaar geleden– leeg. Hier werd ook zondagsschool gehouden.

Een tussenruimte volgt. „Daar is de kluis”, meldt Slingerland. „Kijk, daar staan nog de oude lantaarntjes.” Hij tilt er een op – met een kapot glas en een kaars.

Dan de kerkzaal, met zijn banken met groene kussens. Hier werd vanaf 1947 de boodschap van zonde en genade gebracht, onder anderen door de eerwaarde heren H. Ockerse en J. van den Born en ds. B. J. Zaal, toen de gemeente nog een evangelisatie was. Hier werd, na de instituering als deelgemeente in 1983, gedoopt, belijdenis gedaan, avondmaal gevierd. Van hieruit werden geliefde gemeenteleden uitgedragen.

Slingerland (74), jarenlang ouderling van deze gemeente, maakte al deze gebeurtenissen persoonlijk mee. „Ik laat veel achter.”

Slingerland gaat voor, de lange steile trap op. Naar de eerste etage, waar de jeugdvereniging vergaderde en de jongeren in het honk zich ontspanden.

Nog een steile trap. Op deze tweede etage had plaatselijk meubelbedrijf Van Gelderen decennialang zijn toonzalen. Nu oogt de verdieping desolaat. Het plafond toont een van de redenen van Beth-El om het gebouw te verkopen: lekkage. Drie teilen staan onder een enorm gat in het plafond. Dreigend hangt een plastic zak met hemelwater naar beneden. „De koper, een particulier, wil op deze laag gaan wonen.”

Een andere reden om te verhuizen was het feit dat de voormalige gereformeerde Ontmoetingskerk aan de Molenlaan beschikbaar kwam. Hervormd en gereformeerd fuseerden in 2011, en door het dalende aantal kerkbezoekers was het gebouw overbodig.

Beth-El kocht dit bedehuis, met z’n 340 zitplaatsen, op de groei. De gemeente –320 leden en 200 kerkgangers– gedijt door natuurlijke aanwas en overkomende Gouwenaren.

De verhoudingen met de protestantse gemeente zijn goed, benadrukt Slingerland. „Zij zijn ons tegemoetgekomen in de vraagprijs. Ze vonden het belangrijk dat het gebouw een kerk bleef.”

De goede verhoudingen blijken als de gereformeerde koster Broer komt langsfietsen. „Heb jij de sleutel van de kerk bij je?” Broer geeft ouderling en journalist een rondleiding door het gebouw uit 1954. Hij wijst op de stenen alkoof. Daarin werd destijds het eigendomsbewijs ingemetseld. Dat is er inmiddels uitgehaald en wordt na de notariële overdracht, morgenavond, opnieuw ingemetseld. Een kerkraam toont een zwaluw en zijn nest, Ps. 84:4.

Bij de overdracht gaan ook het achter de Ontmoetingskerk gelegen zalencomplex De Zespunt en beheerdersechtpaar Reijm over naar Beth-El. Verder blijft de Molukse evangelische gemeente (GIM) het godshuis huren voor haar samenkomsten.

Hoewel Slingerland dankbaar is voor de overgang naar een moderner kerkgebouw, blijft één ding aan de hervormde ouderling knagen. „Ik heb de maalderij altijd als een afdak gezien. We horen natuurlijk in de grote kerk. Daar hadden we naartoe moeten werken.”

De kanselbijbel uit 1753 ging weer open

Ouderling van dienst Slingerland sloot tijdens de laatste dienst de kanselbijbel uit 1753 in de oude Beth-Elkerk. Hij deed dat na een dienst die werd geleid door de eerste predikant van de Beth-Elgemeente, ds. P. J. Teeuw (1985-1991). Deze preekte over Psalm 84:2: „Hoe lieflijk zijn Uw woningen, Heere van de legermachten.” Ook oud-predikant ds. A. J. van den Herik (1995-2000), was aanwezig.

Hemelsbreed zo’n 40 meter verderop opende ouderling-kerkrentmeester R. de Boer ’s middags de oude kanselbijbel in de nieuwe Beth-Elkerk.

De laatste predikant, ds. G. C. de Jong (2007-2013), preekte over Genesis 28:16-19, waarin Jakob de plaats van zijn Godsontmoeting Beth-El noemt. Ook spraken burgemeester G. J. Kats (gemeente Zuidplas) en J. Bos (protestantse gemeente De Stroom).