In de streek is de extremistische ISIS (Islamitische Staat in Irak en al-Sham) slaags geraakt met vooral het al-Nusrafront, meldden waarnemers van het Syrische Observatorium voor de Mensenrechten. Vorige week leken groepen jihadisten nog te willen voorkomen dat het in Abu Kamal uit de hand zou lopen, want ze sloten toen een akkoord, volgens de waarnemers.

Het al-Nusrafront dat net als ISIS zijn wortels heeft in de beweging al-Qaeda, zou proberen heel Abu Kamal te veroveren op een strijdgroep die zich afgelopen week tot bondgenoot van ISIS uitriep. Ondertussen heeft ISIS vlak ten zuidoosten van Abu Kamal de Iraakse grensplaats al-Qaim in handen.

Het al-Nusrafront is volgens al-Qaedaleider Ayman al-Zawahiri ‘de officíële importeur’ van al-Qaeda in Syrië. De ondergedoken al-Zawahiri ziet in ISIS-aanvoerder Abu Bakr al-Baghdadi de bendeleider van een zootje ongeregeld dat zijn gezag ondermijnt. Al-Baghdadi deed daar zondag nog een schepje bovenop door zijn terrein tot kalifaat uit te roepen, een beladen begrip onder islamisten.

De Iraakse legerwoordvoerder generaal Qassim Atta zei maandag dat „de verklaring over het kalifaat een bedreiging voor iedereen is”, omdat die „iedereen gelast loyaal te zijn”. Hij doelt op de pretentie dat het kalifaat alle islamieten herbergt en niet is beperkt tot een land. Het leger van Irak leger vecht bij Tikrit , bijna 150 kilometer ten noorden van Bagdad, tegen ISIS-strijders in een poging de jihadisten terug te dringen.

Het kalifaat is een politiek-religieus ideaal van soennitische islamisten. In het Ottomaanse Rijk was de wereldlijke leider, de sultan, ook ‘kalief’ en daarmee een soort opvolger van de profeet Mohammed. De Turkse republiek schafte de wereldlijke leidersrol, die van de sultan, in 1923 af. Maar de religieuze leidersrol, die van kalief, bleef nog even voortbestaan. De laatste kalief, Abdülmecid II, werd door de nieuwe machthebbers in Istanbul in1924 op de Oriënt Express gezet en stierf in Parijs.