In de Vlaamse stad Ieper wordt echter iedere avond om acht uur de Last Post geblazen. Dat wordt gedaan ter herinnering aan de miljoenen doden uit de Eerste Wereldoorlog (1914-1918).

Vandaag precies honderd jaar geleden klonk in Sarajevo het startschot toen de Oostenrijkse aartshertog Franz Ferdinand en zijn vrouw door een Serviër met een pistool om het leven werden gebracht. Door het bondgenotensysteem kwamen de grootmachten in Europa tegenover elkaar te staan.

Het vervolg is bekend. De oorlog die slechts een paar weken had moeten duren, werd een uitputtingsslag. Soldaten werden in hun loopgraven bestookt met kogels, granaten en zelfs gifgas en ook vele burgers kwamen om. De Britse oud-premier Winston Churchill zei treffend dat in de Eerste Wereldoorlog alle gruwelen van alle tijden waren samengebracht in een vreselijk conflict dat niet alleen legers, maar ook hele bevolkingen had meegezogen.

Vanwege het grove geweld en het verschrikkelijke leed zou verwacht mogen worden dat de mensheid leert van een dergelijke gruwelijke veldslag. De geschiedenis laat tot op de dag van vandaag echter een ander beeld zien. Nog steeds zijn er oorlogen en gewapende conflicten. Dat mag een christen niet verrassen. In de Bijbel staat dat er tot het laatste der dagen sprake zal zijn van oorlogen. Dat neemt niet weg dat inspanningen om deze te voorkomen belangrijk en noodzakelijk zijn.

In Nederland was de interesse voor de Eerste Wereldoorlog nooit zo groot. Terwijl in België, Frankrijk en Groot-Brittannië deze als de Grote Oorlog wordt gezien, kreeg dit conflict bij ons niet zo veel aandacht.

Op zich is dat wel verklaarbaar. Nederland vocht niet mee; we waren neutraal. Toch trok de oorlog ook sporen in ons land. Soldaten moesten vier jaar lang in dienst vanwege de mobilisatie. Ook moest ons land 1 miljoen gevluchte Belgen opvangen in kampen. Daar staat tegenover dat het in economisch opzicht gunstig was dat Rotterdam een belangrijke doorvoerhaven van goederen richting Duitsland bleef.

Opvallend was dat zowel de geallieerden als de Duitsers in de Eerste Wereldoorlog claimden dat God aan hun kant stond. In de Tweede Wereldoorlog kwam dat heel duidelijk tot uitdrukking, want toen hadden de Duitse soldaten in hun koppelriemen zelfs ”Gott mit uns” staan. Maar met zo’n claim moeten we in conflicten voorzichtig zijn. En dat geldt niet alleen bij wereldoorlogen, maar ook bij kleine ruzies.

Belangrijk is om na te denken over de diepste oorzaak van het gruwelijke geweld in de jaren 1914-1918. In Nederland werd dat door menige predikant naar voren gebracht: de oorlog en andere rampen in deze tijd, zoals de Spaanse griep, die ook vele miljoenen levens eiste, waren een oordeel van God en straf op de zonde. Ook honderd jaar later is deze boodschap nog onveranderd actueel.