Voor Oekraïne, dat in de clinch ligt met Rusland, zette president Petro Porosjenko zijn handtekening. Hij gebruikte daarvoor de pen die eigenlijk bedoeld was voor de geplande ondertekening eind vorig jaar. Porosjenko’s voorganger Viktor Janoekovitsj weigerde toen echter op het laatste moment het verdrag te ondertekenen. Hij zocht in plaats daarvan toenadering tot Rusland. Die stap veroorzaakte een politieke omwenteling in Oekraïne en leidde tot een crisis die nog steeds niet is opgelost.

„De afgelopen maanden heeft Oekraïne de hoogst mogelijke prijs betaald om haar Europese dromen uit te laten komen”, stelde Porosjenko. De opstand van pro-Russische separatisten in delen van Oekraïne kostte al talrijke mensen het leven. Ook de verhouding met het buurland Rusland is ernstig verstoord.

In maart versterkten de EU en Oekraïne hun onderlinge banden al met een akkoord over nauwere politieke samenwerking. Met de ondertekening juist toen wilde de EU haar solidariteit met het Oekraïense volk betuigen, aldus Europees president Herman Van Rompuy. Dat akkoord maakt deel uit van het uitvoerige associatieverdrag, dat vrijdag is ondertekend.

De intensievere samenwerking tussen de EU en de ex-Sovjetrepublieken is Moskou een doorn in het oog. Rusland vreest de dupe te worden en aan invloed te verliezen door de verdere politieke en economische toenadering van de drie landen tot het westen.