Wat is ouderenmishandeling?

Psychische of lichamelijke mishandeling, financiële uitbuiting, verwaarlozing en seksueel misbruik. Concreet: slaan, knijpen, sarren, negeren, te weinig eten of medicijnen geven, zorggelden verdonkeremanen of een testament onder dwang laten veranderen.

Wie zijn de daders?

Meestal kinderen of kleinkinderen (52 procent). Daarna komen (ex-)partners (33 procent), kennissen of buren (8 procent), familieleden (7 procent), professionals (2 procent) en vrijwilligers (0,2 procent).

Hoe vaak komt mishandeling voor?

Jaarlijks krijgen ten minste 200.000 65-plussers ermee te maken, één op de twintig mentaal gezonde senioren en één op de drie ouderen met dementie. Mishandeling komt voor in alle lagen van de bevolking. Veelal gaat het om psychische mishandeling (69 procent), financiële uitbuiting (39 procent) en fysiek geweld (38 procent). De meeste ouderen krijgen met verschillende vormen van mishandeling tegelijk te maken; 74 procent van de slachtoffers is vrouw.

Is de stijging van het aantal meldingen een reden tot zorg?

Elke geval is er één te veel. Tegelijk is het aantal meldingen slechts het topje van de ijsberg. Kwamen er in 2010 855 gevallen aan het licht, vorig jaar waren het er 1703. Dat er vaker aan de bel wordt getrokken is positief, want zo kan er iets aan de schrijnende situatie van deze groep ouderen worden gedaan.

Waarom komt slechts het topje van de ijsberg boven water?

Slechts 9 procent van de meldingen gaat over een oudere die in een zorginstelling woont. Slachtoffers zijn veelal afhankelijk van de dader, waardoor het moeilijk is om te praten. Zo gaat een eenzame oudere niet met de dader in gesprek, omdat hij bang is dat die dan niet meer op bezoek komt. Velen vinden het misdrijf een schande voor de familie en zwijgen. Slechts in 17 procent van de gevallen trekt een slachtoffer zelf aan de bel. Familie (20 procent) doet dit iets vaker, tegenover 63 procent van de professionals.

Wat wordt er tegen ouderenmishandeling gedaan?

Het Landelijk Platform Bestrijding Ouderenmishandeling startte in 2003 de campagne ”Stop ouderenmishandeling”. In 2011 lanceerde het ministerie van VWS ”Ouderen in veilige handen”. In het kader van dit plan wordt samen met de ouderenbonden voorlichting gegeven aan ouderen. In juli vorig jaar trad de Wet meldcode in werking, een stappenplan dat elke professional moet doorlopen als hij signalen krijgt van huiselijk geweld. In het kader van de Internationale dag tegen ouderenmishandeling op 15 juni zijn er deze dagen veel activiteiten rond het thema ouderenmishandeling. En onlangs kondigde staatssecretaris Van Rijn (VWS) een landelijk onderzoek naar de aard en omvang van ouderenmishandeling aan.

Wat moet ik doen als ik met mishandeling te maken krijg?

Ga in gesprek met de dader of praat erover met iemand die u vertrouwt, binnen of buiten de kerkelijke gemeente. Mishandeling kan ook (anoniem) worden gemeld bij het Steunpunt Huiselijk Geweld (0900-1262626).