Jarenlang gaf ik in Engeland en India de cursus: ”De Bijbelse basis van missiologie”. Maar naarmate de tijd verstreek dat ik die cursus gaf, begon ik het vak anders aan studenten te introduceren: ”De missionaire basis van de Bijbel”. Met die verandering wilde ik aangeven dat de Bijbel meer is dan een boek met een aantal teksten waaruit de motivatie blijkt om gestalte te geven aan de zendingsopdracht. Nee, de Bijbel zélf is een missionair verschijnsel: de geschriften die uiteindelijk onze Bijbel vormen zijn het resultaat, en getuigen van, de uiteindelijke missie van God. De Bijbel brengt ons het verhaal van Gods missie door middel van Gods volk in hun betrokkenheid met Gods wereld, omwille van het geheel van Gods schepping.

Als we een Bijbelgetrouwe theologie willen bedrijven, moeten we voorkomen dat we beneveld raken door een reeks onderwerpen en leerstellingen van geleerden en systemen. We moeten ons denken en onze hoofdbrekens richten op de kern van de Bijbelse openbaring: het verhaal van wat God heeft gedaan in de schepping en de verlossing van de kosmos. Om daar de gevolgen aan te verbinden voor het menselijk denken, voor onze toewijding en inspanning in de wereld van vandaag de dag.

Missie

Als we spreken over missie, dan spreken we dus over een fundamentele activiteit van God. Gods missie is dat Hij Zijn verhaal voortstuwt en het tot een glorieus einde zal leiden.

Daar kunnen we gemakkelijk „halleluja” op zeggen, in het vertrouwen dat Hij Zijn plan zeker zal voltooien. Maar wat betekent dit nu voor de kerk? Wie zijn wij en waarom zijn wij op aarde? Wat is de missie van Gods kinderen?

God roept ons ertoe op om met Hem deel te nemen aan de vervulling van Zijn grote plan voor de schepping en de mensheid. Daarmee raken we inderdaad betrokken bij een agenda van formaat.

Het Anglicaans Adviesorgaan heeft in 1984 een missiestatement opgesteld dat de kerk nog steeds dienstbaar kan zijn. „De missie van de kerk is de missie van Christus”, stelt het, en daaraan worden vijf missiekenmerken verbonden.

1. Het verkondigen van het goede nieuws van het Koninkrijk.

2. Het onderwijzen, dopen en ‘grootbrengen’ van bekeerlingen.

3. Het beantwoorden aan menselijke noden als een liefdedienst.

4. Het zoeken naar de transformatie van onrechtvaardige structuren in de samenleving.

5. Het streven om de integriteit van de schepping te beschermen en de duurzaamheid van de aarde te steunen.

Deze kenmerken zijn met de volgende woorden samen te vatten: evangelisatie, onderwijs, mededogen, gerechtigheid en zorg voor de schepping. Het is een opmerkelijk allesomvattende en holistische lijst waarvan kan worden aangetoond dat hij diepe wortels heeft in de gehele Bijbel. In feite hoop ik hiermee duidelijk te maken dat alle vijf de ‘kenmerken’ direct of indirect kunnen worden gekoppeld aan de grote zendingsopdracht: „Gaat dan henen, onderwijst al de volken, dezelve dopende in den Naam des Vaders, en des Zoons, en des Heiligen Geestes; lerende hen onderhouden alles, wat Ik u geboden heb” (Matt. 28:19). Het is de heerschappij van Christus over de schepping die deze opdracht bevestigt en de weg ervoor vrijmaakt. Zijn heerschappij is essentieel: alle dimensies van de missie zijn ervan afhankelijk.

De vijf kenmerken kunnen worden samengevoegd tot drie ijkpunten voor missionaire betrokkenheid: kerk, samenleving en schepping.

Kerk

Met de opbouw van de kerk door evangelisatie en onderwijs brengen we mensen tot inkeer, geloof en gehoorzaamheid als discipelen van Jezus Christus.

In het evangeliseren: wanneer we het goede nieuws verkondigen dat Jezus Christus Heer, Koning en Redder is. We moeten helder voor ogen houden dat theologie en het gestalte geven aan de zendingsopdracht geïntegreerd zijn rond het centrum van het Evangelie. Met ”centrum” wil ik duidelijk maken dat evangelisatie ons verbindt met het goede nieuws van wat God heeft gedaan om de wereld te redden. We kunnen tal van activiteiten ondernemen, hoe legitiem ook, maar de spits moet wel geconcentreerd zijn in God en in de door God gegenereerde werkelijkheid van het Evangelie. Geen werkelijkheid als een persoonlijk verzekeringsplan, maar als de verkondiging van de Bijbelse feiten van de heilsgeschiedenis.

In het onderwijzen: wanneer we mensen bijstaan in geloofsopbouw, discipelschap en in onderwerping aan Christus als Heer. Het onderwijzen is diep in de Bijbel verankerd, als een essentieel onderdeel van de weg waarin God Zijn volk riep, leidde en vormde in het Oude Testament. Professor Andrew Walls noemt het Oude Testament „het oudste en langste programma van theologische scholing.” Van generatie op generatie onderwees God Zijn volk, door de Thora, psalmen en geschriften, door priesters en profeten die het volk de waarheid leerden aangaande God, schepping, mensheid, zonde, verlossing, aanbidding, en hoe te leven als verbondsvolk tot zegen van de volken. Wat zien we bij Jezus? Vanaf het moment dat Hij Zijn discipelen roept, is Hij hen aan het onderwijzen, onderwijzen en nog eens onderwijzen. Het leren navolgen gaat niet over één nacht ijs. Onderwijs in de kerk, in al zijn vormen, inclusief theologische vorming, vormt dus een intrinsiek onderdeel van het missionair zijn.

Samenleving

In het dienen van de samenleving door mededogen en gerechtigheid geven we antwoord op Jezus’ opdracht om lief te hebben en te dienen in de wereld, om een zoutend zout en een lichtend licht te zijn, goeddoende, om vrede te zoeken voor de stad. Bedenk bij het betrachten van gerechtigheid dat de Heere Jezus Christus de rechter is van de gehele aarde.

In mededogen: wanneer we het voorbeeld van de Heere Jezus volgen, Die „het land doorgegaan is, goeddoende.” Jezus’ oproep: „Laat uw licht alzo schijnen voor de mensen, dat zij uw goede werken mogen zien, en uw Vader, Die in de hemelen is, verheerlijken” (Matt. 5:16) is een resonantie van het gebod aan Israël in het Oude Testament om een licht voor de volken te zijn. Het goede nieuws van het Koninkrijk Gods moet worden verspreid, maar wanneer Jezus spreekt over ”licht”, spreekt hij in feite over ”levens”. Levens die voor anderen aantrekkelijk zijn, door daden van goedheid, genade, liefde, mededogen en gerechtigheid.

De nadruk op praktisch sociale en financiële hulp vind je op diverse plaatsen in het Nieuwe Testament. Paulus’ eerste zendingsreis met Barnabas vond al eerder plaats, toen ze werden uitgezonden door de gemeente in Antiochië om met hulpmiddelen de gelovigen in nood te Jeruzalem te ondersteunen. Die reis ging vooraf aan wat bekendstaat als Paulus’ eerste zendingsreis met Barnabas, toen ze door gemeente in Antiochië werden uitgezonden om het Evangelie in Klein-Azië te brengen.

Schepping

In het zorg dragen voor de schepping, door een heilzaam gebruik van de natuurlijke bronnen en ecologische zorg, geven we gehoor aan de eerste opdracht die de mensheid gegeven wordt in Genesis 1 en 2.

In het bewerken van en zorg dragen voor de schepping: wanneer we bezig zijn met dat wat toebehoort aan de Heere Jezus Christus, wat Hem rechtens toekomt door Zijn schepping en verlossing.

Het heelal, inclusief onze planeet, is geschapen door en tot Christus, duurt voort in Zijn bestaan, behoort Hem toe als Zijn erfenis en is door Zijn offer aan het kruis bevrijd. Deze kosmische waarheid onderstreept dat alles eigendom is van Jezus. We kunnen onze persoonlijke onderwerping aan Jezus als Heer niet losmaken van hoe we denken over en omgaan met de aarde en het milieu. De zendingsopdracht van Christus is een ‘bemande missie’. Die lijn gaat terug naar Genesis 1, waar de mens wordt aangesproken om Goddelijke heerschappij te voeren over de schepping door haar te bebouwen en te bewaren.

De zendingsopdracht van Mattheüs 28 luidt dus niet enkel: „Gaat dan henen, onderwijst al de volken.” Het is meer dan een opdracht. Jezus begint met een garantie: „Mij is gegeven alle macht in hemel en op aarde.” Daar vloeit alles uit voort. We bouwen de kerk omdat Jezus de Heere is van de kerk. We dienen de samenleving omdat Jezus Heer is over alle naties, overheden en culturen. En we dragen zorg voor de schepping omdat Jezus Heer is van hemel én aarde.

De auteur is anglicaans oudtestamenticus. Dit is een bewerking van de lezing die hij vanmiddag in Utrecht hield voor christelijke theologiestudenten uit heel Nederland.