Amstelveen, de Van Spaenstraat, vrijdagmiddag. Daags na de moord op de Antilliaan Gwenette M. (40) liggen er bloemen op de plek waar de topcrimineel is vermoord. Een groepje van zo’n vijf mensen, klaarblijkelijk bekenden van M., komt kijken op de onheilsplek. Een van hen zet een bak bloemen neer. Een boomlange man uit het gezelschap steekt een sigaret op. Praten wil hij niet. Hij laat cameramensen weten dat zijn groepje niet op beeld wil worden vastgelegd.

De moordaanslag op Gwenette M. raakt ook omwonenden. Buurtbewoonster Wenche Vonk hoort donderdagavond rond tien uur „keiharde” knallen, vertelt ze in de deuropening. „Het gaat van: bam, bam, bam. Eerst denk je aan vuurwerk, maar na een paar seconden weet je dat dat niet zo is.” Vonk neemt poolshoogte en ziet een „meneer in een stroom bloed” liggen. „Dat is best heftig. Mijn man heeft de rook van de schoten nog zien optrekken.”

Door de afgevuurde kogels is ook de auto van de familie Vonk beschadigd geraakt. „In twee banden zitten gaten.” Na de schietpartij lekt haar auto koelvloeistof. „Waarschijnlijk komt dat door een afgeketste kogel.”

Het zint Vonk allerminst dat de afrekening vlak bij haar woning plaatsvond. „Het is weliswaar niet een toevallige voorbijganger die is doodgeschoten. Dat maakt de schok iets minder groot. Maar het is niet leuk. Een buurman heeft een kogel in zijn plafond gekregen. We leven in een tijd dat een crimineel geen klappen geeft, maar meteen gaat schieten als in het wilde westen. Wat had er kunnen gebeuren als in de buurt van de schietpartij iemand zijn hond had uitgelaten?”

Luguber

Juist op de dag dat Gwenette M. werd vermoord, presenteerde Paul Vugts, misdaadverslaggever bij Het Parool, zijn boek ”Doorgeschoten. De nieuwe generatie onstuitbare criminelen” (uitgeverijdekring.nl). Daarin beschrijft hij hoe onder anderen Marokkaanse criminelen uit Amsterdam niet terugdeinzen voor grof, dodelijk geweld. „Ik besteed in de laatste twee hoofdstukken van mijn boek veel aandacht aan Gwenette M. Het is nogal luguber dat ik net na de boekpresentatie per taxi op weg moest naar de plek waar hij zojuist was vermoord. De drie schutters hebben zeker dertig kogels afgevuurd, maar waarschijnlijk nog veel meer. Ze wilden duidelijk niet het risico lopen dat hun moordplan zou mislukken.”

Gwenette M. was een grote man in de Amsterdamse onderwereld, weet Vugts. Ingrijpend was de moord op zijn broer Giovanni in 1992. „Die broer had in een discotheek ruzie met een paar Marokkanen uit Amsterdam-West. Giovanni werd neergeschoten en stierf in de armen van Gwenette. Sindsdien is Gwenette M. serieus in de misdaad terechtgekomen. Later is de moordenaar van zijn broer zelf doodgeschoten. De politie koesterde verdenkingen richting Gwenette M., maar hij is daar nooit voor berecht.”

Rond Gwenette M. hing jarenlang een „imago van onaantastbaarheid”, vertelt Vugts. „Observatieteams van de politie kregen moeilijk vat op hem. Zo is er het verhaal dat de politie onder zijn auto een peilzender had geplaatst, om hem zo te kunnen volgen. Gwenette M. kwam daarachter, haalde de apparatuur onder zijn wagen vandaan en plakte de peilzender waarschijnlijk zelf onder een van de wagens van het observatieteam. Dus achtervolgde de politie haar eigen mensen. Dat leidde tot de nodige hilariteit, vooral onder rechercheurs die het niet aanging. Een ander verhaal is dat Gwenette M. een observatieteam in Amsterdam-Zuid in de gaten kreeg. Hij zette een blauw zwaailicht op zijn snelle auto en ging ervandoor. Zo stond de politie opnieuw voor schut.”

Toch wist de politie Gwenette M. in 2006 in de kraag te vatten, weet de misdaadverslaggever. „Hij werd gepakt bij een controle op een kickboksgala in het Amsterdamse ArenA-stadion. De politie vond aanwijzingen dat hij in onroerend goed aan de Spaanse zuidkust zat. Er werden dure auto’s en horloges en andere kostbaarheden in beslag genomen. Justitie vervolgde hem voor witwassen, heroïnehandel en mishandeling van een jonge vrouw in een uitgaansgelegenheid. Uiteindelijk kreeg M. in hoger beroep acht jaar cel, al is die zaak juridisch nooit afgerond.”

Dubbele moord

De Amsterdamse onderwereld lijkt sinds 2012 het toneel van een bloedige vete. Die vindt mogelijk zijn oorsprong in een ruzie rond een verdwenen partij drugs. Twee kampen zouden elkaar bevechten. Vugts: „Justitie vermoedt dat in zich in het ene kamp Gwenette M. en zijn handlangers bevinden. Het andere kamp zou bestaan uit onder anderen de Marokkaanse criminelen Benaouf A., die momenteel vastzit, en Hoessein A… De ene liquidatie lijkt de andere uit te lokken. Eer en wraak lijken daarbij een belangrijke rol te spelen.”

Feit is dat de afgelopen jaren diverse vaak jonge (Marokkaanse) mannen uit Amsterdam zijn omgebracht. Zo wordt in oktober 2012 in Antwerpen de Marokkaanse crimineel Najeb Bouhbouh geliquideerd. Bouhbouh was bevriend met Gwenette M.

Het geruchtmakendst is de dubbele moord in december 2012 in de Amsterdamse Staatsliedenbuurt. Niet minder dan vijf mannen vuren –met zware wapens– een serie kogels af op drie inzittenden van een Range Rover. Twee Marokkanen komen om: Saïd el Yadizi en Youssef Lkhorf, beiden twintigers. Het vermeende hoofddoel en inzittende van de Range Rover, Benaouf A., ontsnapt aan de dood. Drie Marokkaanse jongemannen zitten momenteel vast op verdenking van betrokkenheid bij de gewelddadige actie.

Opvallend is dat de schutters in hun Audi niet terugdeinzen voor grof geweld tegen de politie. Ternauwernood kunnen twee motoragenten zich het vege lijf redden. „Een van de motoragenten werd vanuit het raampje van de Audi met een kalasjnikov beschoten. Dat is oorlogstuig”, zegt Vugts, die onlangs beide dienders sprak. „De agent verschool zich achter zijn motor. Twee kogels sloegen in het motorblok. Een andere motoragent kwam naar de Audi toerijden. Hij dacht dat zijn collega was doodgeschoten. Ineens werd het automatische wapen vanuit de Audi op hem gericht. Ook hij liet zich achter zijn motor vallen. Dat is toch een verhaal uit een slechte film. Zulk extreem geweld tegen de politie door zulke jonge criminelen is betrekkelijk nieuw. Je zag dat extreme geweld ook bij de geruchtmakende overval op waardetransporteur Brink’s in Amsterdam-Zuidoost in 2011.”

Justitie houdt er rekening mee dat de dubbele moord in de Staatsliedenbuurt vanuit het kamp van Gwenette M. is gepleegd, betoogt Vugts. De tweevoudige liquidatie zou voortkomen uit wraak voor de moord op Bouhbouh in Antwerpen. Advocaat Nico Meijering, die raadsman was van Gwenette M., zei vrijdag tijdens een persbijeenkomst op zijn Amsterdamse kantoor echter dat zijn cliënt „in media volstrekt ten onrechte in verband is gebracht met het vuurwapengeweld dat in de Staatsliedenbuurt heeft plaatsgehad.”

Gewetenloosheid

De nieuwe generatie misdadigers in de hoofdstad baart de politie veel zorgen, zegt Vugts. „Het is verontrustend dat zeker Marokkaanse jongeren heel snel doorgroeien van lastpakken tot harde criminelen. Ze vallen op door hun nietsontziendheid en gewetenloosheid.”

Hoe valt te verklaren dat zij een criminele carrière kiezen? „Ze zien voor zichzelf kennelijk geen maatschappelijke kansen. Het lukt hun niet een stageplaats of werk te vinden, als ze daar al naar op zoek zijn. Ze willen snel geld verdienen. Dure jassen, horloges, blingbling. Dat geeft status.”

In het boek van Vugts oppert de Amsterdamse recherchechef Marjolein Smit om jonge misdadigers hun rijbewijs en paspoort af te pakken. „Ik begrijp die opmerking wel”, reageert de auteur. 
„De politie is op zoek naar crea-tieve middelen om greep te krijgen op de huidige generatie criminelen. Door bijvoorbeeld 
hun geld af te pakken kun je hen soms harder raken dan door hen even in de cel te zetten. Een groot probleem is dat de huidige gene-ratie criminelen zo jong is. Als ze na een lange celstraf vrijkomen, zijn ze nog steeds jong. Dan gaan ze bijvoorbeeld weer overvallen plegen. Zeker in Marokkaanse kring is er forse aanwas van jonge criminelen. Dat stemt niet hoopvol.”

Kogelvrij vest

Opgejaagd wild. Zo voelde de Amsterdamse mis-
dadiger Gwenette M. zich. Dat betoogde zijn raadsman, mr. Nico Meijering, afgelopen vrijdag. De ad-vocaat verhaalde hoe M. in oktober 2012 door 
de Criminele Inlichtingen Eenheid (CIE) werd ge-waarschuwd. M. zou op een dodenlijst staan. Zijn vriend Najeb Bouhbouh was kort daarvoor in Antwerpen doodgeschoten. Destijds, meldde Meijering, schafte Gwenette M. een kogelwerend vest aan. „Daags erna is hij op de Dam (in Amsterdam) aangehouden en werd het feit dat hij een dergelijk vest droeg, gezien als een verdenking om zijn huis te doorzoeken. Hij is vervolgens in voorlopige hechtenis gegaan na aantreffen van een vuurwapen in zijn huis.”

De afgelopen tijd droeg Gwenette M. geen kogelwerend vest. Toen Meijering zijn cliënt vroeg of dat wel verstandig was, zei die dat het dragen van zo’n vest weer een reden zou zijn om hem te arresteren, vertelde de advocaat. Toen M. donderdag werd doodgeschoten, droeg hij waarschijnlijk geen kogelwerend vest.