We hebben in Nederland regels met betrekking tot het aanvragen van asiel. Die regels zijn de laatste tijd aangescherpt, maar hoe ze ook luiden, er zijn altijd mensen die er buiten vallen. Hun aanvraag wordt afgewezen en als zij ook in hoger beroep de zaak verliezen, dan moeten ze vertrekken.

In theorie is iedereen het daarmee eens. Maar in de praktijk is die terugkeer niet eenvoudig. Want de meesten willen niet terug en een aantal van hen kan niet terug.

De eerste groep moet daarom fors onder druk gezet worden en voor de tweede groep moet iets bedacht worden. Waarbij het duidelijk is dat uitgeprocedeerde asielzoekers er belang bij hebben om zo te manoeuvreren en hun zaak zo voor te stellen dat ook zij tot de categorie behoren die echt niet terug kan naar het land van herkomst.

Het hardere asielbeleid van de laatste jaren houdt onder meer in dat uitgeprocedeerde asielzoekers op straat worden gezet. Zij mogen niet langer in de opvang of in de hun toegewezen woning blijven.

Dat leidt er gemakkelijk toe dat mensen in de illegaliteit terechtkomen en gaan zwerven. Voor jonge kerels is dat nog tot daaraan toe, voor gezinnen met kinderen ligt dat toch anders. De minister heeft nu toegezegd dat ze die zal beschouwen als bijzondere en klemmende gevallen die niet uit de asielopvang gezet worden. In januari of februari debatteert de minister verder met de Kamer over het terugkeer- en uitzettingsbeleid.

Een punt is wel dat de gemeenten het meest geconfronteerd worden met de problemen van de uitgeprocedeerde asielzoekers. De minister staat daar nu eenmaal verder van af.

Dat brengt gemeenten er vaak toe toch een bepaalde opvang te bieden, hoewel dat eigenlijk in strijd is met het rijksbeleid. Dat is een rare situatie, maar zij worden geconfronteerd met rondzwervende asielzoekers die op legale, halflegale of criminele manier proberen aan de kost te komen.

Een ruime pardonregeling, waarbij een grote groep alsnog in Nederland mag blijven, is niet verstandig. Want ook daarna komen er weer nieuwe gevallen waarvan de asielaanvrage is afgewezen. Een gedoogbeleid leidt gemakkelijk tot de valse hoop dat men mag blijven, als men z’n verblijf maar lang genoeg weet te rekken.

Nederland kan proberen druk uit te oefenen op landen die weigeren asielzoekers terug te laten keren. Maar veel zal dat niet helpen. In nogal wat gevallen gaat het immers om mensen die tot een niet-geaccepteerde etnische of religieuze minderheid behoren of tot de politieke oppositie gerekend worden. Op hun terugkeer zit men niet te wachten.

Om voor deze mensen onderdak in andere landen te vinden (liefst in de regio waar men vandaan komt), is ook een moeilijke zaak. Dus moet gevreesd worden dat het probleem van de uitgeprocedeerde asielzoekers de daarvoor verantwoordelijke bewindsman tot in lengte van jaren zal blijven achtervolgen.