Extra problematisch is dat de paus niet in een kogelvrije auto door Jeruzalem wenst te rijden. Reden voor de veiligheidsdiensten om het volk nog verder uit zijn buurt te houden dan ze normaal al gedaan zouden hebben. Inwoners van Jeruzalem mogen van zondag 12.00 uur tot maandagavond 20.00 uur in ruim 25 straten geen auto’s parkeren. Wie zijn voertuig toch laat staan, kan dit later ophalen op een van de grote parkeerplaatsen waar politieagenten het heen zullen slepen. Wie dus nog vooruit wil komen in Israëls hoofdstad, doet er verstandig aan het openbaar vervoer te nemen. Niet dat het dan allemaal goed zal gaan, maar bussen en trams zullen wel zo normaal mogelijk blijven rijden.

Om de kans op problemen tijdens het pausbezoek te verkleinen, hebben de veiligheidsdiensten verder een aantal rechtse activisten bewegingsbeperkingen opgelegd. Al wekenlang voeren activisten campagne tegen veranderingen in de regelingen rond de Zaal van het Laatste Avondmaal (zie kader). Onder deze zaal bevindt zich een Joodse heilige plaats, het Graf van David. Geruchten doen de ronde dat Israël en het Vaticaan een nieuw akkoord zullen sluiten over het gebouw.

Op de berg Sion plegen militanten ook geregeld „prijskaartjesaanvallen.” Daarbij laten ze christenen „de prijs betalen” voor het beleid van de Israëlische regering op de Westelijke Jordaanoever, dat volgens hen niet genoeg pro-nederzettingen is. Volgens Wadie Abu Nassar, een functionaris in de Rooms-Katholieke Kerk, is 22 procent van de prijskaartjes­aanvallen sinds 2008 tegen christenen gericht. Daarbij gaat het overigens ook om aanvallen elders in Israël.

Libanese patriarch

Abu Nassar zal de komende dagen optreden als woordvoerder van de Libanese maronitische patriarch Beshara al-Rai, die Israël eveneens bezoekt. „Het bezoek ligt gevoelig”, laat hij weten. „Het is een geestelijk bezoek, maar in Libanon heeft het politieke betekenis. De pro-Syriërs zijn er heel erg tegen. Maar wij zeggen: de patriarch heeft in Israël 10.000 gelovigen. Hij heeft geen contact met Israëlische autoriteiten en hij wordt begeleid door bewakers die christenen zijn.”

Paus Franciscus is zich ervan bewust dat hij een hoogst gevoelig gebied betreedt. Rome Reports meldde deze week dat de paus heeft verklaard dat zijn bezoek „strikt religieus” zal zijn en dat hij zal bidden voor vrede in het land. „Ik vraag u voor uw gebeden voor deze reis.”

De Argentijnse rabbijn Abraham Skorka uit Buenos Aires vertelde in de media deze week dat de kerkvorst „de balans volledig in het oog zal houden.” Dat neemt niet weg dat de paus graag bereid zal zijn hulp te bieden als het gaat om het bereiken van vrede.

Skorka en de paus zijn goede vrienden geworden toen de laatste in Buenos Aires nog kardinaal Jorge Bergoglio was. De rabbijn zal de paus begeleiden als deze maandagmorgen de Westelijke Muur bezoekt. Maar als de paus de Tempelberg opgaat, blijft hij achter – om hem elders weer op te wachten.

Skorka verklaarde deze week dat hij zich in veel kwesties geestelijk verwant voelt met de paus. De rabbijn gelooft dat de kerk er goed aan gedaan heeft een pragmatisch leider te kiezen die diepzinnige antwoorden kan geven. De rabbijn heeft in zijn gesprekken met de kerkleider gemerkt dat deze „zich dichter voelt staan bij de verhalende, synoptische evangeliën dan bij Johannes.” Het „mystieke en theologische component” speelt in Franciscus’ denken.

Druk programma

De paus wacht een druk programma tijdens zijn driedaagse bezoek aan Jordanië en Israël. Zondag reist hij met een helikopter van Jordanië naar Bethlehem, in Palestijns gebied. Daar zal hij een ontmoeting hebben met Palestijnse leiders en burgers en een mis opdragen. ’s Middags vliegt hij met een helikopter naar luchthaven Ben Gurion bij Tel Aviv; vervolgens stapt hij weer in een helikopter om naar de Scopusberg in Jeruzalem te vliegen. ’s Avonds heeft hij een ontmoeting met Bartholomeüs I, de oecumenische patriarch van Constantinopel. Deze ontmoeting is het belangrijkste doel van de reis.

Maandag voert hij een gesprek met de moefti van Jeruzalem. Dan gaat hij de Herzlberg. Daar zal hij een krans leggen op het graf van Theodor Herzl en het Holocaustcentrum Yad Vashem bezoeken. Vervolgens heeft hij ontmoetingen met de Israëlische opperrabbijnen en politieke leiders. De mis draagt hij op in de Zaal van het Laatste Avondmaal. Maandagavond vliegt hij terug naar Rome.

Onrust rond Zaal van het Laatste Avondmaal

In Israël is spanning ontstaan rond de Zaal van het Laatste Avondmaal en het Graf van David. De Zaal van het Laatste Avondmaal is een christelijke heilige plaats op de berg Sion, waaronder zich een voor Joden heilige plaats bevindt, het Graf van David. Er is overleg gevoerd tussen Israël en het Vaticaan over uitbreiding van de christelijke rechten in het gebouw, maar daarover zou nog geen overeenstemming zijn bereikt. De afgelopen weken hebben religieuze Joden gedemonstreerd tegen het bezoek van de paus aan deze plaats. De traditie dat de zaal van het laatste avondmaal zich op de berg Sion bevond, dateert uit de vierde eeuw. De huidige zaal stamt uit de tijd van kruisvaarders. Toen ontstond ook de traditie dat het Graf van David op de berg Sion lag. Het is echter veel waarschijnlijker dat dit ten zuiden van de Tempelberg lag.

Lees ook: Bezoek niet-Europese paus aan Heilig Land kan doorbraak bieden