Dat blijkt uit de brief die de bewindsvrouw maandag naar de Tweede Kamer stuurde over een motie die de Kamer donderdag aannam. Voor SP-Kamerlid De Wit is de brief reden om de Tweede Kamer te vragen de kerstvakantie te onderbreken. De Kamercommissie voor Justitie houdt daarover dinsdag een besloten procedurevergadering. Een woordvoerster van de CDA-fractie liet weten op dit moment weinig „meerwaarde” te verwachten van een debat met minister Verdonk. Het CDA gaat ervan uit dat in de kerstperiode geen asielzoekers op straat worden gezet.

In de motie van CDA en D66 vroeg een meerderheid van de Kamer het kabinet gemeenten de ruimte tegeven om in „klemmende gevallen” de opvang niet te beëindigen, totdat het terugkeer- en uitzettingsbeleid met de Tweede Kamer is besproken.

Dat laatste zal volgens plan gebeuren in januari. Voor die tijd blijft de minister in gesprek met gemeenten om „binnen de wettelijke kaders waar mogelijk oplossingen te vinden voor de problemen die zij in de praktijk ervaren”.

Verdonk stelt, evenals premier Balkenende afgelopen vrijdag, dat het kabinet de motie niet kan uitvoeren, omdat die in strijd is met de wet. Het kabinet vreest bovendien dat uitvoering van de motie valse hoop kan wekken bij uitgeproduceerde asielzoekers, mensen die illegaal in ons land zijn.

Mensen van wie definitief is vastgesteld dat ze niet in Nederland mogen blijven, dienen het land desnoods gedwongen te verlaten. „Beëindiging van de voorzieningen maakt al enige jaren deel uit van het staande terugkeerbeleid. Het niet overgaan tot beëindiging betekent in feite ondersteuning van illegaal verblijf”, aldus Verdonk.

Een woordvoerster van de Vereniging VluchtelingenWerk Nederland (VVN) is verbijsterd. Zij wijst erop dat twee van de drie regeringspartijen, CDA en D66, de motie ondersteunden. Bovendien is volgens haar eerder sprake geweest van „opschortende werking” bij het uitzetten van asielzoekers. Zij doelt daarbij op de situatie die ontstond na toezeggingen van voormalig minister Nawijn over „schrijnende gevallen” onder asielzoekers.

De SP noemt „het onverteerbaar dat mensen op straat worden gezet, als de minister niet weet naar welk land ze moeten terugkeren” en dat de houding van de minister „getuigt van minachting voor de Kamer”.

De vier grote steden weigeren asielzoekers op straat te zetten zolang er niks voor hen geregeld is. Het probleem speelt nu omdat veel asielzoekers voor het einde van het jaar horen dat ze moeten vertrekken. „We nemen niet de sleutel af om de mensen vervolgens op de stoep achter te laten. We werken niet mee aan onvrijwillige dakloosheid”, aldus de zegsman van burgemeester Opstelten van Rotterdam, de stad die namens de vier het woord voert. De gemeenten zeggen de notitie van minister Verdonk over terugkeer- en uitzettingsbeleid, in januari, af te wachten.

Voor de provincie Groningen en de Vereniging van Groninger Gemeenten (VGG) leiden de uitspraken van de minister niet tot een koersverandering. Zij meldden enige weken geleden formeel dat ze niet tot uitzetting zouden overgaan, zolang er in hun ogen te weinig goede oplossingen zijn gevonden. De uitspraken van Verdonk veranderen niets aan ons standpunt, liet commissaris van de koningin Alders maandagavond weten.