Commentaar: Samenwonen gevolg van individualisme
Steeds meer mensen in Europa wonen ongehuwd samen. Dat blijkt uit onderzoek van het Nederlands Interdisciplinair Demografisch Onderzoek. Hoewel door de opmars van deze moderne relatievorm het huwelijk niet volledig zal verdwijnen, is samenwonen voor velen wel een redelijk alternatief geworden.
De motieven om te kiezen voor samenwonen zijn divers. Een grote groep ziet deze relatie als een stap die aan het huwelijk voorafgaat. Ze is dan feitelijk bedoeld als proefhuwelijk, met het ‘voordeel’ dat je gemakkelijk van elkaar af kunt als de relatie toch tegenvalt. Anderen vinden het in de huidige moeilijke economische omstandigheden verstandiger om te gaan samenwonen dan een huwelijk aan te gaan.
Op het eerste gezicht is er best iets voor deze argumenten te zeggen. Het besluit om te gaan trouwen is immers een belangrijke stap die niet lichtvaardig genomen mag worden. Je moet goed weten wat je doet. In de moderne samenleving is echtscheiding lang niet zo ingewikkeld en beladen als vroeger. Maar iedereen beseft dat het nog steeds ingrijpend is om als getrouwden te besluiten met elkaar te breken. Dat geeft veel rompslomp en veel verdriet. Dus waarom zou je eerst niet proberen of je bij elkaar past?
Daarbij heeft de moderne seksuele moraal ook zeker een rol gespeeld. Was voorheen –in ieder geval formeel– de seksuele gemeenschap iets wat bij het huwelijk hoorde, tegenwoordig is het ook moreel geaccepteerd dat deze twee los van elkaar staan. Als je dus zonder getrouwd te zijn ook met elkaar kunt leven als getrouwden, waarom zou je dan nog de gang naar de trouwzaal en de kerk maken? Wat is dan de meerwaarde van een huwelijk?
Toch is het maar de vraag of dergelijke overwegingen uiteindelijk de doorslaggevende verklaring bieden voor de nog steeds doorgaande stijging van het samenwonen. Is het niet ten diepste dat mensen vandaag de dag zeer individualistisch zijn ingesteld? Ze zijn volledig gericht op de vervulling van eigen behoeften en het eigen genot. Het gaat hen om ”ik” en niet om ”de ander”.
Wanneer die gedachte allesbepalend is, zal het huwelijk –met inderdaad rechten, maar ook met plichten– een obstakel zijn. Want de basis van de huwelijksrelatie is liefde voor en trouw aan de ander. Zonder te willen stellen dat alle mensen die samenwonen pure egoïsten zijn, is het wel veelzeggend dat ze kiezen voor deze vorm omdat ze willen testen of ze het wel leuk vinden om bij elkaar te zijn. Dan gaat het dus om het prettige gevoel dat je zelf wilt hebben.
De Bijbel geeft allerlei regels voor het huwelijk als zijnde de unieke relatie tussen man en vrouw. Binnen die relatie worden man en vrouw een nieuwe eenheid, lichamelijk maar vooral ook geestelijk. De Bijbel biedt gedetailleerde voorschriften voor het huwelijk. De meest basale regel voor die unieke relatie is dat man en vrouw elkaar liefde en trouw bewijzen. Ze zijn dienstbaar aan elkaar, offeren zich voor elkaar op. Dat is de Bijbelse grondregel. En het voorbeeld? Zoals Christus dienstbaar was aan Zijn gemeente. Dat sluit alle egoïsme en individualisme uit.