Door de AOW-uitkering voor deze ouderen de komende jaren geleidelijk met maximaal 300 euro per maand te verlagen, wil het kabinet kosten besparen. In de Eerste Kamer leven bij VVD, ChristenUnie en SGP echter grote bezwaren tegen de gevolgen die deze kostendelersnorm (die naast de AOW ook in de bijstand gaat gelden) kan hebben voor huishoudens waar mantelzorg wordt verleend.

Zo stelt CU-senator Ester vandaag in het Nederlands Dagblad „grote problemen” te hebben met wat in de volksmond al de mantelzorgboete is gaan heten. Hij noemt het een straf op goed gedrag. „Het is een christelijk principe dat ouders en kinderen voor elkaar zorgen. Dit staat daar haaks op.”

Desgevraagd laat ook SGP-senator Holdijk tegenover het Reformatorisch Dagblad weten „zijn bedenkingen te hebben” bij de negatieve effecten van de kostendelersnorm op huishoudens waar mantelzorg wordt verleend. „Die effecten kunnen in sommige gevallen zeer pijnlijk en wrang zijn. Dat stimuleert en motiveert bepaald niet om voor elkaar te zorgen.” Hoewel Holdijk het in zijn algemeenheid een goede maatregel noemt dat uitkeringen straks worden verlaagd wanneer meerdere mensen een woning delen, zou hij het toejuichen wanneer het kabinet de kostendelersnorm voor mantelzorgers aanpast. „Op zijn minst zouden deze situaties van geval tot geval moeten worden bekeken. Als blijkt dat er eigenlijk helemaal geen financieel voordeel is, dan is een korting op de AOW volstrekt niet terecht”, stelt hij. „En als er wel een voordeel is, dan nóg moet je je afvragen waarom dat geld dan direct moet terugvloeien naar de overheid.”

Holdijk noemt de mantelzorgboete een goed voorbeeld van een probleem dat veel breder speelt. „De overheid wil dat we meer voor onszelf en voor elkaar gaan zorgen en dit ook meer zelf bekostigen. Maar dan moet je mensen daarvoor wel de financiële ruimte geven. Dat gebeurt nu niet; de collectieve lasten blijven even hoog als ze waren.”

Eerder deze week liet ook VVD-Senator Dupuis zich al kritisch uit over de mantelzorgboete. Daarmee is onzeker of de aangepaste Wet werk en bijstand, waar de kostendelersnorm deel van uitmaakt, in de Senaat –zonder aanpassing op dit punt– wel op een meerderheid kan rekenen. De Tweede Kamer steunde de wet eerder dit jaar al wel, nadat de coalitie van VVD en PvdA hierover een akkoord had bereikt met de fracties van D66, CU en SGP, vanwege de noodzakelijke steun van die partijen in de Senaat. Ook het CDA stemde voor de wet, maar wel met de kanttekening niet achter de mantelzorgboete te staan.

De Eerste Kamer spreekt in juni over de plannen.