De president benadrukte dat de berechting en bestraffing van Saddam een zaak voor de Irakezen is. Maandag verklaarde hij nog dat zijn mening over de eventuele straf voor Saddam er weinig toedeed. Maar na oproepen van VN-secretaris-generaal Kofi Annan en van verschillende Europese landen om niet de doodstraf toe te passen, vond de Amerikaanse president het blijkbaar tijd om meer gewicht in de schaal te leggen.

Bush is een voorstander van de doodstraf. Tijdens zijn periode als gouverneur van Texas werden 152 mensen geëxecuteerd, een record voor heel Amerika. Bush herhaalde in het ABC-interview dat de Amerikanen zich niet zullen bemoeien met de berechting van Saddam, maar de vraag is in hoeverre dat mogelijk is. Er bestaat nog geen legitiem bestuur in Irak dat de bevoegdheid heeft om Saddam te berechten. Dat is er pas na de overdracht van de verantwoordelijkheden midden volgend jaar.

Tot zolang blijft Saddam zeker in Amerikaanse gevangenschap. Zijn status is daarbij niet helemaal duidelijk. Minister van Defensie Donald Rumsfeld zei dinsdag dat Saddam „de bescherming geniet zoals die geldt voor een krijgsgevangene, ofschoon hij die status formeel niet heeft.” Dit kan van belang zijn in verband met het antwoord op de vraag waar Saddam momenteel wordt ondervraagd. Is dat in een land dat de Conventies van Genève niet heeft ondertekend, dan kan de gewezen Iraakse dictator mogelijk gemarteld worden. Rumsfeld wilde dinsdag niet kwijt waar Saddam wordt ondervraagd. Hij benadrukte alleen dat de gevangene „menselijk” wordt behandeld.

De bewindsman verdedigde het feit dat de Amerikanen na Saddams arrestatie beelden hadden laten zien hoe de gevangene op luizen werd onderzocht en op eventuele gifpillen in zijn mond. „Een onderzoek alsof het een dier betrof”, zo luidde de kritiek van kardinaal Renato Martino namens het Vaticaan. Rumsfeld ontkende dat deze beelden in strijd waren met de Conventie van Genève, die verbiedt dat men negatieve beelden van krijgsgevangenen toont. „Wij wilden aantonen dat de man was gevangen in de hoop dat dat aanhangers zou aanmoedigen hun verzet tegen ons op te geven. Als er op die manier ook maar één leven kan worden gespaard is dat gerechtvaardigd”, aldus Rumsfeld.

Na de eerste ondervragingen heeft defensie de verhoren overgedragen aan de inlichtingendienst CIA. Volgens sommige Amerikaanse bronnen laat men Saddam videobeelden zien van demonstraties tegen hem en van executies uitgevoerd onder zijn bewind. Men hoopt dat hierbij emoties gewekt worden zoals woede, tegenstand of zelfrechtvaardiging die hem verleiden tot uitspraken die hij in een gewoon verhoor niet zou doen. Rumsfeld wilde dinsdag weinig kwijt over Saddams medewerking bij de verhoren. Een medewerking die hij hooguit „gereserveerd” wilde noemen.