„Eenheid prevaleert boven verscheidenheid”, concludeert directeur J. A. Schippers van het Wetenschappelijk Instituut (WI) voor de SGP in het boek ”Europa op een kruispunt. Een christelijk perspectief voor de 21e eeuw”. Die bundel is vrijdagmorgen gepresenteerd tijdens een congres van de SGP-Eurofractie in Woerden.

Europese regelgeving (er zijn zo’n 20.000 richtlijnen) heeft een sterk uniformerende werking, legt Schippers uit. Daarbij komen nog de ruim 10.000 uitspraken van het Europees Hof van Justitie.

Uit dat omvangrijke geheel „spreekt de gedachte dat de werkelijkheid door mensen naar hun hand kan worden gezet”, meent Schippers. Brussel kiest „voor harmonisatie van verschillen, in plaats van wederzijdse erkenning.” Die blauwdrukbenadering past volgens hem „naadloos bij het verlichtingsdenken, dat eigenlijk niet uit de voeten kan met de verscheidenheid die God in de schepping heeft gelegd.”

Door de uniformeringsdwang van Europa moeten lidstaten steeds compromissen sluiten om het met elkaar eens te kunnen worden. „Daardoor krijgen burgers het gevoel dat er telkens een deel van de eigen identiteit moet worden ingeleverd”, betoogt G. van Beek in dezelfde bundel.

Juist door de authentieke kenmerken van de lidstaten op waarde te schatten en goed te benutten, kan volgens de voormalige onderzoeker bij het WI voor de SGP de samenwerking binnen de EU de beoogde meerwaarde opleveren. „Dan vormt de EU geen bedreiging voor, maar een versterking van de lidstaten.”

Tegelijkertijd zullen de Europese landen zich „meer bewust moeten zijn van hun eigen identiteit en de waarde daarvan binnen het geheel van de EU”, vervolgt Van Beek. „Het is een goede zaak wanneer zij hun burgers stimuleren om kritische betrokkenheid te tonen bij het beleid van de EU.”

Dat hoort namelijk bij ieders verantwoordelijkheid, stelt ze. „Wanneer burgers zich namelijk blijven distantiëren van de Unie, verzwakt niet alleen de corrigerende werking van onderop, maar ontstaat er ook een klimaat waarin cynisme gedijt.”

Als burgers hun stem laten horen en politici aanspreken op de beoogde meerwaarde van Europees beleid, versterkt dat zowel de democratie in de lidstaten als het functioneren van de EU. „Zij ontaardt dan niet in een ondefinieerbare grijze massa, maar zal haar veelkleurigheid versterken.”

SGP-Europarlementariër Belder voegt daar elders in het boek aan toe dat „harteloze kritiek” op Brussel „niet getuigt van christelijke verantwoordelijkheidszin.”

De controle op de Europese Commissie moet je niet volledig uit handen geven aan anderen, meent hij. „Voor mij zijn en blijven de lidstaten de bron van democratische legitimatie, ook voor Europese besluitvorming. Maar dat betekent niet dat je als SGP’er je verantwoordelijkheid laat varen en je plek in het Europees Parlement leeg laat. Want ook dit parlement oefent vandaag de dag invloed uit op Europese regelgeving en op de Europese begroting.”

De SGP zal dan ook nooit een „onverantwoord pleidooi” houden om uit de EU te stappen, schrijft Schippers. Wel moet de EU zich „herbronnen” en afstand nemen van de seculiere invulling van belangrijke waarden als vrijheid, menselijke waardigheid, solidariteit en de rechtsstaat.

Tegenover de vier vrijheden (vrij verkeer van personen, diensten, goederen en kapitaal) zouden vier verantwoordelijkheden moeten komen te staan, stelt hij: gerechtigheid, verbondenheid, rentmeesterschap en gematigdheid.

Wie echt voor Europa is, betoogt Schippers, streeft niet naar een centrale Europese machts­instantie. „Het ideaal van Groen van Prinsterer, een Europese eenheid in nationale en staatkundige verscheidenheid, is voor SGP ook in de eenentwintigste eeuw het christelijk perspectief voor ons werelddeel.”