Dat zegt Heleen de Man-van der Vliet naar aanleiding van onderzoek waarop ze dinsdag promoveert aan de Universiteit Utrecht.

Het is een nieuwe trend: de aanleg in nieuwbouwwijken van zogeheten ”wadi’s”, een afkorting die staat voor water afvoer door infiltratie. De Man: „Regenwater van onder meer daken van huizen wordt dan niet meer geloosd op het riool, maar stroomt via de regenpijpen over straat naar een grasveld, waar het weg kan zakken in de bodem. Onderweg daarheen stroomt het echter ook langs uitwerpselen van honden en vogels. Dat water is daardoor geregeld flink verontreinigd.”

Vervolgens kan het na een zomerse hoosbui op een warme dag zomaar gebeuren dat kinderen erin gaan spelen. „Ze lopen dan het risico dat ze in contact komen met ziekteverwekkers uit honden- en vogelpoep. Dat risico wordt groter als een gemeente op zo’n grasveld speeltoestellen plaatst waardoor spelen in het water wordt aangemoedigd. Dit gebeurt geregeld omdat gemeenten graag regenwaterberging combineren met recreatie.”

Uit berekeningen die De Man uitvoerde, blijkt dat gemiddeld een op de tien kinderen die speelt in de wadi ziek wordt en last krijgt van diarree en overgeven. „De kwaliteit van het water is vergelijkbaar met verdund riool­water, het inslikken van een druppel kan al klachten veroor­zaken”, zegt de promovenda.

Het duurt volgens De Man soms tot wel twee weken voor het water is weggezakt. „Naar aanleiding van de gezondheidsrisico’s is dat ongewenst. Het advies aan gemeenten luidt dan ook dat het water in maximaal één dag moet zijn verdwenen.”

Waterpleinen

Een ander nieuw verschijnsel zijn zogeheten waterpleinen in steden. Het gaat om verdiepte betonbakken waarin regenwater wordt opgevangen. Een stad als Rotterdam timmert er mee aan de weg. De Man: „Leuk voor de kinderen, maar ook hier spelen dezelfde risico’s.”

Fonteinen en waterspuitertjes in straten en pleinen, zogeheten bedriegertjes, vormen een ander zomers vermaak, maar leiden eveneens tot gezondheidsrisico’s. Want ook hierbij gaat het vaak om regen- of oppervlakte­water dat niet schoon is.

De Man wijst op een incident uit 2003. „Ongeveer honderd kinderen kwamen na een schoolreisje thuis met heftige diarree en overgeven. Na inventarisatie door GGD en RIVM bleek dat de kinderen besmet waren met het norovirus én dat deze klachten terug te leiden waren tot het spelen met ‘bedriegertjes’ in een speeltuin.”

Volgens berekeningen van De Man wordt gemiddeld 1 op de 25 kinderen ziek na het spelen met een met regenwater gevuld bedriegertje. Bij heel warme dagen kan dat oplopen tot één op de drie kinderen. Oorzaak is dat het water in het reservoir onder de grond is verontreinigd met bacteriën of virussen afkomstig uit honden- en vogelpoep. „De kinderen krijgen het vervuilde water bij het spelen op hun handen, in hun gezicht, ze ademen het in en soms slikken ze het in. Dat kan leiden tot diarree en overgeven of tot keel- en hoofdpijn”, zegt De Man. Ze raadt gemeenten aan deze bedriegertjes alleen te vullen met drinkwater. Ook is het nodig de reservoirs van de bedriegertjes regelmatig te desinfecteren en ervoor te zorgen dat regenwater het reservoir niet kan bereiken.

De Man adviseert verder om voor fonteinen in vijvers en plassen geen oppervlaktewater te gebruiken dat is verontreinigd met afvalwater vanuit riooloverstorten. In het onderzoek was het water in 10 procent van de onderzochte fonteinen slecht. „Bij zulke fonteinen geeft de waternevel een verhoogde kans op gezondheidsklachten zoals hoesten, keel- en hoofdpijn.” De Man adviseert om de fonteinen minder hoog en met minder fijne druppels te laten spuiten, zodat mensen de nevel niet inademen.

Gezondheidsklachten als gevolg van verontreinigd water worden vaak niet herkend. De Man: „Mensen weten niet ze daardoor ziek kunnen worden. Hierdoor worden weinig ziekte-uitbraken gemeld of achterhaald.”

Het is volgens haar ook een misverstand om te denken dat zo’n besmetting goed is voor de weerstand. „Tegen deze ziekte­verwekkers kun je geen immuniteit opbouwen. Een kind kan er dus steeds opnieuw ziek van kan worden.”

Stichting Rioned, die betrokken was bij het onderzoek van De Man, raadt ouders aan hun kinderen goed voor te lichten over de risico’s van regenwater op straat.

Klachten kind niet altijd onschuldig

Klachten van kinderen door contact met verontreinigd water zijn meestal onschuldig, maar soms ook ernstig, aldus onderzoeker Heleen de Man.

„Bacteriën en virussen komen het lichaam binnen via waterdruppeltjes tijdens zwemmen, spelen in vieze plassen, waterbekkens, fonteinen en zogeheten bedriegertjes, die onverwacht water spuiten uit een gaatje in het straatoppervlak. Bij fonteinen kan het water fijn verneveld worden. Bij inademing van verontreinigde minuscule waterdruppeltjes kan dit leiden tot luchtwegklachten zoals keelpijn, kortademigheid of verkoudheid.

Het inslikken van verontreinigde waterdruppels kan diarree en overgeven veroorzaken. Andere klachten die kunnen optreden zijn oorontsteking, oogontsteking, jeuk en eczeem.

Er zijn echter ook ernstiger infecties mogelijk, zoals een zware longontsteking na een infectie met legionella of lever- en nierfalen na infecties met leptospirose of E. coli O157 en zelfs diabetes.