De verdreven president Janoe­kovitsj heeft voor Panasjoek afgedaan. Hij voelt zich bedrogen. Onder meer met eigen geld renoveerde Panasjoek een tbc-kliniek voor kinderen. Maar de overheid besloot de kliniek te sluiten, omdat er volgens de autoriteiten geen zieke kinderen waren.

Maar dat wil niet zeggen dat de priester achter de afzetting van Janoekovitsj staat. „Dat had via een democratische weg moeten verlopen.”

In het oosten van Oekraïne geniet de Moskouse tak van de Orthodoxe Kerk het meeste aanzien. Dit gebied was ook deel van tsaristisch Rusland, met Moskou als het derde Rome. Later ging dit over in de Sovjet-Unie.

Kloosters

Panasjoek ziet dat er ook binnen zijn eigen Oekraïens-Orthodoxe Kerk een worsteling met de kwestie bestaat, ook al wordt de kerk bestuurd vanuit Moskou. De geestelijke verklaart dat als een generatieconflict. Jonge priesters zijn minder ontvankelijk voor de woorden vanuit de Russische hoofdstad. „De ouderen gaan naar Moskou en leven daar tijdelijk in kloosters. Jonge priesters doen dat niet meer. Die reizen de wereld rond en gaan op vakantie naar verre landen. Hun wereldbeeld is anders.”

Zorgt dat niet voor een kloof tussen de Oekraïens-Orthodoxe Kerk en de Russische grote broer? Panasjoek omzeilt de vraag. Hij streeft naar eenheid binnen de Russisch-Orthodoxe Kerk. Priesters behoren volgens hem niet te protesteren, maar de parochie te dienen. Ze moeten zich niet uitlaten over politiek.

In Dokoetsjajevsk is trouwens geen spoor te bekennen van de pro-Russische protesten die in de rest van Oost-Oekraïne plaatsvinden. „Ik heb alles onder controle”, grapt Panasjoek. Hij verafschuwt de demonstraties bij het Leninstandbeeld in Donetsk.

De Sovjet-Unie staat voor Panasjoek gelijk aan de onderdrukking. Maar de band met Rusland mag volgens hem niet verloren gaan. Hij heeft er zijn familie en vrienden. Daar kan hij zijn geliefde heilige plaatsen bezoeken. „Ik beschouw mezelf niet als Russisch of Oekraïens. Mijn ideaal is het Kievse Roes.” Het Kievse Roes (of rijk) is de middeleeuwse voorloper van het huidige Rusland, Oekraïne en Wit-Rusland, met de stad Kiev als centrum.

Voor zichzelf heeft Panasjoek een helder beeld van de Oekraïense toekomst. Maar dat geldt niet voor zijn landgenoten.

„Na de val van de Sovjet-Unie zochten alle volkeren naar een eigen identiteit, naar zelfbeschikkingsrecht. Wie zijn wij? Hoe moeten we leven? Wat is onze geschiedenis? Die vragen leven nu overal in Oekraïne.”

Dit is het slot van een tweeluik over de rol van de kerk in de Oekraïense opstand.