Samen met de Brabantse gemeente Best is Vlaardingen de eerste stad in Nederland die zijn inwoners de gelegenheid geeft zich met behulp van een raadgevend referendum te bemoeien met de burgemeestersbenoeming.

Nadat de Vlaardingers hun advies hebben gegeven, bepaalt de gemeenteraad uiteindelijk wie van de twee kandidaten de voorkeur geniet. Deze wordt uiteindelijk voorgedragen aan de minister van Binnenlandse Zaken.

Bruinsma (50) is momenteel wethouder in Groningen. Buddenberg (48) is burgemeester van Sassenheim. Beide kandidaten zeggen geen „keiharde” publiciteitscampagne te gaan voeren. „Ik ben niet van plan de hypotheek op mijn huis te verhogen”, gaf Buddenberg aan.

Bruinsma vindt dat Vlaardingen qua grootte een stad is die bij hem past. „Een wethouder van een grote stad moet geen burgemeester worden van een kleine gemeente. En daarom is Vlaardingen een goede optie.” Buddenberg ziet het burgemeestersambt in Vlaardingen als een uitdaging. „Vlaardingen heeft een kwaliteitsimpuls nodig, zo heb ik begrepen. Dat is voor een bestuurder een hele uitdaging. Ik wil vooral een burgemeester zijn voor alle Vlaardingers”, zo zei hij.

Beide kandidaten zijn niet bang dat hun openbare strijd voor hun huidige positie moeilijkheden zal opleveren, als de race niet gewonnen wordt. Bruinsma heeft reeds aangegeven geen wethouder meer te willen zijn in de volgende raadsperiode. „En ik heb er ook geen geheim van gemaakt dat ik burgemeester wil worden”, zo verduidelijkt hij. Buddenberg geeft toe dat hij niet kan inschatten hoe zijn huidige gemeenteraad erop zal reageren als hij tweede wordt en dus niet benoemd wordt.

Beide kandidaten zullen hun benoeming aanvaarden, ook als de gemeenteraad bij de voordracht aan de commissaris van de Koningin zal afwijken van de uitkomst van het referendum. De voorzitter van de vertrouwenscommissie, mevrouw A. Attema, sluit die mogelijkheid niet uit. „Het blijft een raadplegend referendum. Maar dan heeft de raad wel heel goede argumenten nodig om dat aan de bevolking uit te leggen.”

Bij het voeren van de campagne zal de gemeente Vlaardingen een ondersteunende rol spelen. Daarbij is prof. dr. P. Tops, bestuurskundige aan de Katholieke Universiteit Brabant, aangetrokken als onafhankelijke procesbegeleider. Voor de campagne heeft de gemeente 50.000 euro uitgetrokken.

Deze manier van burgemeestersbenoeming vloeit voort uit de vorig jaar zomer gewijzigde wetgeving. Niet iedereen is tevreden met het zogenoemde gekozen burgemeester-traject. Commissaris van de Koningin J. Franssen van Zuid-Holland stelde eerder dat de openbaarheid van het nieuwe benoemingstraject potentiële burgemeesterskandidaten afschrikt.

Volgens Franssen trokken vijf burgemeesterskandidaten voor Vlaardingen zich terug toen hij hen vertelde dat er volgens de nieuwe procedure zou worden gewerkt. A. Attema, voorzitter van de vertrouwenscommissie, die de verkiezing van de nieuwe burgervader begeleidt, zei te weten dat de nieuwe procedure juist ook kandidaten heeft aangetrokken. Uiteindelijk waren er veertien kandidaten.