„Wat op 12 december gebeurd is, is de bezegeling van het feit dat de midden-orthodoxie en de gereformeerden elkaar hebben omhelsd en dat het rechtse deel van de kerk totaal uiteengescheurd is, en echter wel én geestelijk én financieel het gelag moet betalen”, zo zette prof. Balke maandagavond uiteen in Rotterdam tijdens een lezing over ”Het gezag in de kerk en SoW”. Het zou volgens de emeritus hoogleraar een juiste weg geweest zijn wanneer de gereformeerden eerst in eigen kring de breuk met de vrijgemaakten hersteld zouden hebben, en dat de hervormden de hand gereikt zouden hebben aan de oude afgescheidenen van 1834, en daarna het proces van Samen op Weg ingegaan zouden zijn. „Maar die weg was onhaalbaar, en nu vinden er wel herkenningen plaats maar er zijn geen echte breuken geheeld.”

Prof. Balke vergeleek de kerkorde van 1951 met de kerkorde van de PKN. In 1951 was het hoofdbezwaar tegen de kerkorde tweeledig: de belijdenis bleef wel gehandhaafd, maar het apostolaat werd vooropgesteld en vervolgens werd de belijdenis dynamisch geïnterpreteerd. „Nu worden de verschillende hervormde en lutherse belijdenissen naast elkaar geplaatst, onder het deksel van het pluralisme. Dat laatste is het hoofdbezwaar. De zogenaamde professionals, de vrijgestelde krachten, zijn in de houdgreep van de bureaucratie gepakt en deze dirigistisch opgezette bureaucratie dreigt het hele kerkelijke leven en werken te gaan beheersen. De synode heeft zichzelf gaandeweg meer bevoegdheden toegekend en de gemeenten worden van bovenaf gedwongen zich daarin te voegen op straffe van het weigeren van autorisatie en approbatie in het beroepingswerk.”

Een kerkorde dient heel dicht bij de Heilige Schrift en de belijdenis te blijven, aldus prof. Balke. „Er is in de kerk geen plaats voor onmatige regelzucht, zodat voor elke misstand vervolgens een regel bedacht wordt. Reeds vanuit het Nieuwe Testament is het zonneklaar dat de plaatselijke gemeente volledig kerk is. Het gezag in de kerk is slechts dienend, zoals alles in de kerk aan het Woord onderworpen is. Er kan geen sprake zijn van een bevelsstructuur in de kerk, laat staan van sancties. Het gezag van een synode kan en mag niet verder reiken dan een appelleren aan het gezag van Christus, dat genormeerd is aan Zijn Woord. Plaatselijke gemeenten en meerdere vergaderingen en vooral de synode zullen elke zweem van synodocratie moeten vermijden.”

Tegen de PKN-kerkorde zijn, wil volgens prof. Balke niet zeggen: voor afscheiding. „Afscheiding is immers altijd en overal een heilloze weg. Elke gescheiden kerk zoekt een grond voor de scheiding bij de ander. Wanneer wij op grond van Gods Woord en om des gewetens wil niet kunnen instemmen met de voorgestelde PKN-kerkorde, dan wil dat niet zeggen dat wij ons schuldig maken aan scheurmakerij. Dat wil alleen maar zeggen dat er naar een andere en betere weg gezocht moet worden. Dan kan men niet plaatselijk schotjes maken tussen groepjes mensen, die verder ieder hun eigen gang kunnen gaan en die elkaar dan bovenlokaal ergens moeten treffen. Dan kan men niet de verontrusting proberen te sussen met de belofte dat ieder vrij is om de belijdenis van de kerk te handhaven, terwijl de synode die op losse schroeven zet.”

De synode maakt zich volgens prof. Balke schuldig aan ontrouw aan de belijdenis en onttrekt zich daarmee aan het gezag van Christus. Toch mogen wij niet met de kerk breken, ook al vertoont de kerk nog zo veel gebreken. Dat grenspunt is bereikt als wij niet meer vrij zijn om Christus openlijk te belijden. „Dan wordt ”belijden” tot ”lijden”, mede-lijden met Christus.”

Prof. Balke wees hierbij op de apostelen die door het Sanhedrin verboden werden Christus te preken en vervolgens gevangen werden gezet. Zij werden door God bevrijd, maar wat daarna en waar gingen zij heen? „Naar een veilig onderduikadres? Tot de kust weer veilig is en zij de wijk kunnen nemen naar veiliger streken?” Als getuigen van de opstanding werden zij er onmiddellijk weer op uitgestuurd.

Met hun bevrijding was ook het Woord van God bevrijd. Prof. Balke: „Dat Woord van God behoudt altijd en overal Zijn eigen vrijheid. Vrij ook van enig systeem of welke synodebesluit ook. Gods Woord zelf bindt de strijd aan en behoudt de overhand. Dat Woord is niet gebonden, aan geen mens, aan geen kerkorde, aan geen synode, en de Heilige Geest waait waarheen Hij wil. Daar kan niemand over beschikken. Die kan niemand organiseren. Dat is Gods vrijmacht. Wij mogen niet klagen en zeggen: wij kunnen niet mee en wij kunnen niet weg. Wij hebben maar één roeping. God zei tegen de apostelen: Gaat daar staan in de tempel en verkondigt het Woord des Levens.”