Nog in hetzelfde jaar dat aan zijn meedogenloze dictatuur een eind kwam, is ook Saddam Hussein opgepakt. Als een vervuilde zwerver werd hij gisteren aan de wereld getoond. Zonder verzet te bieden had hij zich aan de Amerikanen overgegeven. Dat laatste zal door velen in de Arabische wereld zeker als een afgang worden gezien. Zijn twee zoons die deze zomer werden opgespoord, vochten zich ten minste nog dood.Uiteraard werd in Amerika enthousiast gereageerd op de arrestatie van Saddam. Na alle tegenslagen van de afgelopen maanden had Bush ook wel een opvallend succes nodig. Irak ging een bedreiging worden voor zijn herverkiezing volgend jaar.

Binnen Irak was de vreugde bij de Koerden algemeen. Geen wonder, Saddam had hen destijds met chemische wapens bestookt. Ook de sjiieten konden blij zijn dat hun onderdrukker uitgeschakeld was.

Maar onder de soennieten zijn er niet weinigen bij wie de arrestatie van Saddam de haat tegen de Amerikanen alleen maar doet toenemen. Zo ze al niet behoorden tot de groep die regelrecht geprofiteerd heeft van het Saddam-regime, geldt voor hen toch dat Saddam hun man is. Een dictator weliswaar, maar daarin onderscheidde hij zich nauwelijks van andere Arabische heersers in heden en verleden.

De vraag is ook of de uitschakeling van Saddam een eind zal maken aan de guerrillaoorlog tegen de Amerikanen en hun bondgenoten, die de laatste maanden in hevigheid toenam. Vanmorgen kwamen nog negen mensen om bij een aanslag op een politiebureau.

Werden die aanslagen tot dusver gecoördineerd door Saddam en anderen uit zijn omgeving of was hier veel meer sprake van autonome acties? Waarschijnlijk het laatste, al zullen de arrestatie van Saddam en zijn berechting ongetwijfeld hun weerslag hebben op het moreel van de guerrillastrijders.

Maar zeker bij fundamentalistisch geïnspireerde groepen is de haat tegen het Westen hierdoor niet minder geworden. Saddam Hussein was toch ook niet echt hun man. Daarvoor droeg zijn bewind te zeer een seculier karakter. Een nauwe relatie tussen het Iraakse bewind en Osama bin Laden hebben de Amerikanen nooit kunnen aantonen.

Inmiddels is de vraag gerezen hoe Saddam berecht moet worden. Een berechting in Irak onder auspiciën van de Iraakse regeringsraad verdient duidelijk de voorkeur. Daarbij moet vooral de nadruk vallen op de misdaden die Saddam de afgelopen decennia tegen zijn eigen volk en in de oorlogen tegen Iran en Koeweit heeft bedreven. Zo wordt voorkomen dat het proces in de Arabische wereld gezien wordt als een Amerikaanse aangelegenheid.

Wellicht dat bij de berechting van Saddam ook meer duidelijkheid komt over de kwestie van de massavernietigingswapens. En dan vooral over de vraag waarom hij ze niet meer had.

Na hun overwinning op Saddam hadden de Amerikanen en Britten duidelijk een geloofwaardigheidsprobleem omdat er van die massavernietigingswapens geen spoor te vinden was. Overigens was hetgeen Saddam wel op z’n geweten had en de bedreiging die hij vormde voor de stabiliteit van het Midden-Oosten (onder andere door zijn ondersteuning van de Palestijnse zelfmoordterroristen) al een voldoende reden om hem aan te pakken.

Dat neemt niet weg dat de Amerikanen zich met de bezetting van Irak in een wespennest gestoken hebben. Zowel de etnische en religieuze verdeeldheid van het land, als de algemene aversie van de islamieten tegen het Westen draagt daaraan bij.

Het is in ieder geval van groot belang dat de Amerikanen het land stabieler en vreedzamer achterlaten dan ze het aantroffen. Met de uitschakeling van Saddam is die doelstelling een stukje dichterbij gebracht.