In de Nieuwe Kerk in Amsterdam was op 29 maart 1814 de Vergadering der Notabelen bijeen: 474 vooraanstaande Nederlanders mochten hun mening geven over de constitutie van het kersverse koninkrijk. Ze werden als vertegenwoordigers van het volk beschouwd, maar waren door prins Willem Frederik aangewezen. Er waren er wel 600 benoemd, maar een deel kwam niet opdagen. Er waren er drie inmiddels overleden, zestig waren er ziek, er waren officieren die naar eigen zeggen niet uit het leger wegkonden, en er waren mensen die zonder kennisgeving afwezig waren.

Toen de deuren van het Paleis op de Dam opengingen, daverden er 21 saluutschoten over de hoofdstad. Prins Willem Frederik schreed naar de Nieuwe Kerk. Daar maakte hij in zijn openingswoord kenbaar waarom hij niet het hele volk om zijn mening vroeg: „Overtuigd, door hetgeen wij gedurende twintig jaren gezien hebben, dat eene hoofdelijke stemming van het geheele volk, uit de aard der zaak bijna, niet anders dan eene blote vertoning is, heb ik juist daarom deze Vergadering bijeengeroepen, om zeker te zijn dat mannen, uit alle orden van het vaderland uit de achtenswaardigste burgers gekozen, niet bij overijling, maar na een bedaard overleg ten hunnent, zonder werking van invloed of overreding, de vraag beantwoorden zouden, of zij de Grondwet genoegzame waarborg voor hun geluk en voor hunne veiligheid niet alleen, maar ook die van hunne kinderen vonden.”

De aanwezigen werden vervolgens vergast op een gedicht van 800 regels over de verlossing van Nederland van het Franse juk. Het Wilhelmus volgde. Daarna werd de wet, ontworpen door een commissie onder leiding van G. K. van Hogendorp, verdedigd door de president van het hoogste gerechtshof, mr. C. F. van Maanen. Hij verdedigde met name de vrijheid van geweten en van godsdienst. Beide vrijheden kwamen overigens –zo ervoeren onder anderen de afgescheidenen– danig in de knel tijdens Van Maanens 28-jarige ministerschap van Justitie.

De Grondwet werd vervolgens met 448 tegen 26 stemmen aanvaard. Daags daarna werd Willem Frederik ingehuldigd als souverein vorst. Een jaar later was hij koning, Willem I.

Om dat allemaal te herdenken, openen tijdens het Grondwet Festival zo’n 25 instellingen hun deuren: onder andere de Ridderzaal, de Eerste en de Tweede Kamer, het Catshuis, de Trêveszaal, de Algemene Rekenkamer, het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, het Vredespaleis, de Raad van State, de Hoge Raad, de Kanselarij der Nederlandse Orden en het Nationaal Archief.

Rond de Hofvijver verzorgt de Koninklijke Landmacht –die ook 200 jaar bestaat– demonstraties. En er zijn nog veel meer activiteiten, voor alle leeftijden, zoals riddertoernooien, workshops, spellen en een scholierendebat.

www.grondwetfestival.nl 
www.200jaarkoninkrijk.nl


”200 jaar Grondwet”

Donderdag 27 maart gaat de online-expositie ”200 jaar Grondwet” van start: onder meer de Grondwet van 1814 en de proclamatie van 1813 worden online gezet. Aanwezig bij de presentatie zijn onder anderen CDA-leider Van Haersma Buma (zijn voorvader was een van de ondertekenaars van de grondwet) en F. W. van Hogendorp (nazaat van Gijsbert Karel van Hogendorp).