Dat zei PvdA-leider Bos zaterdag op het congres van zijn partij in Groningen. De regering „slaat door” in de ruzie over het stabiliteitspact, aldus Bos. Ons land moet Duitsland te vriend houden, want „we hebben dat land nodig om de haperende banenmachine weer op gang te brengen en het absurde landbouwbeleid te hervormen.” Balkenende wees Bos vanuit Brussel, waar de EU-top net afgebroken was, meteen terecht. „Bos weet niet hoe de zaken hier lopen. Met de heer Schröder kan ik het nog steeds goed vinden.”

Tijden het congres ging Bos kort in op kritiek van binnen en buiten de partij dat de PvdA te onzichtbaar zou zijn in de oppositie. „Oppositie voeren is moeilijk en zal altijd moeilijk zijn. Maar we moeten onszelf geen probleem aanpraten dat er niet is.”

Ook PvdA-voorzitter Koole, die zaterdag werd herkozen, haalde fel uit naar „zure commentaren” van oudgedienden uit de partij, die in de aanloop naar het congres Bos’ leiderschap bekritiseerden. Hij noemde het jammer dat partijgenoten als oud-minister Peper „vanaf de zijlijn ongefundeerde meningen verkondigen over de partij.”

Koole wil zich de komende bestuursperiode vooral bezig gaan houden met het inhoudelijke debat. De PvdA moet „vanuit haar sociaal-democratische idealen het beste antwoord” vinden op actuele maatschappelijke vraagstukken. Dat moet zijn weerslag krijgen in een nieuw beginselprogramma. Ook Bos refereerde hieraan. „We gaan de kale kip nieuwe veren geven.” Hij drukte tegelijkertijd kritische noten over zijn verstandhouding met Koole de kop in. „We willen met de partij en het land dezelfde kant op.”

De sociaal-democratische congresgangers verwelkomden zaterdag ook oud-Sovjet-leider Gorbatsjov in hun midden. Hij bleef slechts kort, maar had wel een paar hartige woorden voor de PvdA-aanhang. Zo moesten de sociaal-democraten hun principes niet verloochenen, maar zij moesten wel „liberaler” zijn dan vroeger. „Als we op principes blijven hameren, komen we niet vooruit.”

In een bijzaal op het congres kwam de commissie bijeen die het nieuwe beginselprogramma gaat schrijven. Onder de leden van die commissie, die zaterdag voor het eerst in dat verband bij elkaar waren, brak direct al onenigheid uit over de lengte van het beginselprogramma. Sommigen willen dat, in navolging van Bos, beperken tot een paar A4’tjes. Anderen drongen aan op een uitgebreid programma, gesteund door een gedegen maatschappijanalyse.

De congresleden debatteerden zaterdag ook over integratie en immigratie. Een speciaal opgerichte commissie onder leiding van Patijn, oud-burgemeester van Amsterdam, gaat zich de komende maanden over dit onderwerp buigen. Patijn erkende dat de PvdA „veel boter” op haar hoofd heeft, omdat de partij jarenlang de ogen heeft gesloten voor de feiten en heilige huisjes in stand heeft gehouden.