Europa is zendingsterrein. „Maar dat zit nog lang niet tussen onze oren”, zei theoloog prof. dr. Stefan Paas vrijdag in Kampen op het congres ”Lessen uit Europa voor Nederland – missionair zijn in een seculiere wereld”. „Bij veel mensen leeft het idee dat Nederland eigenlijk een christelijk land hoort te zijn en dat we daarom de oude situatie moeten herstellen. Het gaat er echter om dat christenen vanuit een marginale positie leren wat het betekent om Jezus Christus volgen.”

Donker

Het maakt nogal een verschil of je Europa ziet als zendingsterrein, of als een gebied dat nieuw leven ingeblazen moet worden, stelde de Britse theoloog dr. Martin Robinson. „Tot de jaren zestig wisten mensen die niet meer naar de kerk gingen wel naar welke kerk ze niet meer gingen. De realiteit is nu dat de meeste kerken in Europa klein zijn geworden en dat de samenleving de binding met haar christelijke wortels heeft verloren.”

In de huidige postchristelijke, „donkere tijden” moet de kerk weer van de grond af opgebouwd worden, aldus dr. Robinson. Zending in een seculiere samenleving betekent in zijn ogen niet het starten van allerlei programma’s, maar het leiden van een „profetisch” leven. De theoloog pleitte voor kerkplanting, voor het vormen van „gemeenschappen van hoop” die het Evangelie weerspiegelen en midden in de buurt te staan.

Een goed voorbeeld is volgens hem het in 2005 gelanceerde project ”Fresh Expressions” van de Anglicaanse Kerk in Engeland. Dat is erop gericht niet-christenen met het Evangelie te bereiken door „er voor hen te zijn, naar hen te luisteren, hun cultuur binnen te gaan, discipelschap prioriteit te geven en een kerk te vormen.”

Inmiddels begint er in heel Europa „iets op te borrelen”, constateert dr. Robinson. Het aantal kerkplantingen in Groot-Brittannië sinds het jaar 2000 loopt in de duizenden. In Noorwegen zijn zo’n duizend, veelal jonge, gemeentestichters actief. „In Tsjechië worden 120 kerkplanters opgeleid. Ik sprak met iemand die zei dat iets dergelijks sinds de Reformatie niet meer heeft plaats­gevonden.”

Irrelevant

Secularisatie is echter niet hét probleem van de kerk, stelde de Canadese theoloog dr. Alan Roxburgh via een videoverbinding. Niet-christenen zijn niet per definitie tegen God, maar de kerk is voor hen gewoon irrelevant. Hij pleitte ervoor om niet koste wat het kost te proberen de kerk te „herstellen”, maar om de buurt in te gaan en te luisteren naar wat mensen echt nodig hebben.

Een aantal missionaire 
pioniers en ds. J. Wessels, directeur van de Evangelisch Alliantie, kregen het boek ”Centrum-Kerk” van de Amerikaanse predikant 
dr. Tim Keller overhandigd. De Nederlandse versie bevat onder meer het commentaar van Nederlandse theologen op verschillende delen van het boek. Er verschijnt dit jaar ook een Europese versie van ”Center Church”.

Ede

Is Nederland ook een zendingsland? Volgens theologe dr. Miranda Klaver, verbonden aan de Vrije Universiteit in Amsterdam, is dat zeker het geval. Maar ze plaatste wel een paar kanttekeningen. „Want het gaat dan vooral om de grote steden en het zuiden van Nederland. De christelijke omgeving van Ede, waar ik les heb gegeven, is er óók nog. Evangelisatie is geen gepasseerd station.”

De betekenis van de kerk is afgenomen, maar dat betekent niet dat alle christelijke elementen 
uit de cultuur zijn verdwenen, 
stelde de Amsterdamse theologe. „Het christelijke verhaal is niet langer alleen maar aan de kerk verbonden. Het is, in brokstukken, ook elders te vinden. Bijvoorbeeld in moderne muziek of films, waarin verlossing, vergeving, bevrijding en verlangen naar gerechtigheid belangrijke thema’s vormen.”

Klaver pleitte voor een open houding naar de cultuur als „werkplaats van de Heilige Geest.” Een positieve waardering van de moderne cultuur leidt volgens haar tot een positieve verwachting van het werk van de Geest in die cultuur. „Hij houdt niet op bij grenzen van de kerk.”

Lees ook in Digibron:

Keller voor Nederlanders (Reformatorisch Dagblad, 06-03-2014)

Speciale editie ”Center Church” Tim Keller voor Nederland (RD.nl, 13-09-2013)