Terreurproces van start in Leidschendam
LEIDSCHENDAM. Een enorme bom ging op 14 februari 2005 af midden in de Libanese hoofdstad Beiroet. Door de ontploffing kwamen 23 mensen om het leven, onder wie ex-premier Rafiq al-Hariri. Donderdag, bijna negen jaar later, is het speciaal vanwege die aanslag opgerichte eerste internationale terrorismetribunaal in Leidschendam begonnen met zijn eerste proces.
Het beklaagdenbankje blijft echter leeg, want de vier verdachten zijn voortvluchtig.
De vier zijn volgens de aanklagers verbonden aan Hezbollah. Die sjiitische beweging ontkent trouwens iets met de terreuraanslag te maken te hebben.
Het Hariri-tribunaal is het eerste en enige internationale hof dat mensen bij verstek kan berechten. Dit in tegenstelling tot bijvoorbeeld het Joegoslaviëtribunaal, dat jarenlang op belangrijke verdachten zoals Milosevic, Karadzic en Mladic moest wachten voordat de processen konden beginnen. De mogelijkheid om mensen bij verstek te veroordelen, kan worden gezien als teken van groei van het internationaal strafrecht. De arrestatie en uitlevering van de genoemde drie ‘grote vissen’ aan het Joegoslaviëtribunaal is lange tijd heel onzeker geweest. Maar zonder deze drie verdachten zou het VN-hof ongeloofwaardig zijn geëindigd.
De vier verdachten in de Libanese zaak zijn in 2011 aangeklaagd; mogelijk komt er nog een vijfde bij.
Zij houden zich misschien schuil in het zuiden van Libanon, waar Hezbollah het met zijn privéleger voor het zeggen heeft. Libanon is verdeeld tussen bondgenoten van Syrië, zoals Hezbollah, en politici die de invloed van het grote buurland proberen te beperken. Daartoe behoorden de mensen rond Hariri en zijn zoon Saad, die ook premier is geweest.
Die tegenstelling was niet alleen aanleiding voor de aanslag, maar duurt tot vandaag de dag voort: in december kwam oud-minister Mohamad Chatah om bij een aanslag met een autobom. Hij was, net als Hariri, gekant tegen de invloed van Hezbollah en Syrië. Prowesterse politici uitten dan ook de verdenking dat het mogelijk om dezelfde daders gaat en eisten dat het Hariri-tribunaal ook de nieuwe aanslag onderzoekt.
Voor de rechten van de verdachten moeten tijdens het proces advocaten instaan die door het hof zijn aangewezen.
Als de terreurverdachten alsnog worden aangehouden, wordt het proces overgedaan. Daar worden vraagtekens bij gezet, mede vanwege de hoge kosten.
Het tribunaal kon in 2009 aan de slag als eerste internationale terrorismetribunaal, omdat het een Libanese definitie van terrorisme gebruikt die op de aanslag van toepassing is. Er is nooit overeenstemming bereikt over een internationale terrorismedefinitie die door een VN-hof zou worden gebruikt. De terrorist van de een is namelijk de vrijheidsstrijder van de ander, zoals weleens van mensen als Yasser Arafat en Nelson Mandela is gezegd.