Bijbelse kleur techelet mogelijk gevonden in stukje textiel
JERUZALEM. Een onderzoeker van de Israëlische Oudheidkundige Dienst, dr. Na’ama Sukenik, heeft een stukje stof gevonden dat mogelijk de Bijbelse kleur techelet had. Dat maakte de dienst deze week bekend.
De Bijbel stelt in Numeri 15:38b dat de Israëlieten een draad met de kleur techelet moesten bevestigen aan de kwastjes die zich aan de hoeken van hun kleren bevonden. Welke kleur het was, is niet bekend. Bijbelvertalers vertaalden het woord met purperblauw of hemelsblauw.
Sukenik onderzocht stukjes textiel die archeologen in de jaren vijftig vonden in Wadi Murabba’atgrotten ten zuiden van Qumran. Ze deed het onderzoek voor haar promotie aan de Bar Ilan Universiteit.
Een van de lapjes bleek te zijn bewerkt met een kleurstof die mensen in de oudheid verwierven uit de Murex trunculus, oftewel de purperslak. De paarse kleur die deze slak levert, verandert na blootstelling aan de zon of een andere warmtebron in blauw.
Twee andere stukjes stof die Sukenik bestudeerde bleken eveneens te zijn bewerkt met de kleurstof van de purperslak. Deze stukjes werden niet aan het zonlicht blootgesteld en bleven paars. De makers gebruikten voor deze twee stukjes echter ook een tweede kleurstof, die ze uit de schildluis verkregen en een karmozijnrode kleur opleverde.
Tot voor kort hadden archeologen nog maar twee stukjes textiel in Israël gevonden met sporen van de verf die werd verkregen uit de purperslak. Sukenik identificeerde echter nog drie deeltjes.
In de Judese Negevwoestijn en de Aravavallei hebben archeologen duizenden stukjes textiel gevonden die dateren uit de Romeinse tijd, uit de periode van 70 tot 324 na Christus. Onderzoek toonde aan dat de meeste verfsoorten werden verkregen uit planten.
Het is moeilijk te zeggen hoe de stoffen in de Murabba’atgrotten terechtkwamen. Het kan zijn dat ze behoorden tot de bezittingen van Joodse vluchtelingen uit de tijd van de Joodse oorlog tegen de Romeinen onder leiding van Bar Kochba (132-135). Als dat het geval zou zijn, waren de vluchtelingen rijk.
Een andere mogelijkheid is dat de stoffen toebehoorden aan een kleine Romeinse legereenheid die in de grotten was gestationeerd na de opstand van Bar Kochba. Deze brachten ze mogelijk mee uit het buitenland of ze kochten de stoffen van de lokale Joodse bevolking.
De Oudheidkundige Dienst meldt dat paars de meest prestigieuze kleur was in de eeuwen rond het begin van de jaartelling. Er waren tijden dat alleen de keizer en zijn familie deze kleur mochten dragen, waardoor de stoffen in deze kleur nog meer in trek raakten en de prijs van de kleurstof verder steeg.
Andere populaire kleuren in dit tijd waren hemelsblauw en karmozijnrood.