Stef Heerema, voormalig directeur van ingenieursbureau ME Manufacturing Engineers uit Assen, ziet zich in 2011 geplaatst voor een monsterklus. Het Drents Museum haalt een expositie over de Dode Zeerollen binnen. Heerema hoort dat en besluit iets te gaan organiseren rond de betrouwbaarheid van de Bijbel. „Dat onderwerp heeft mijn hart.”

Een interkerkelijke projectgroep wordt op poten gezet. „In korte tijd heeft die een kleine twintig Geloof jij het?-conferenties georganiseerd, met tientallen sprekers uit binnen- en buitenland. Een prestatie van formaat.”

Bij de voorbereidingen wist de projectgroep echter niet waaraan het museum aandacht zou gaan schenken. „Wij willen ons richten op de betrouwbaarheid van de Bijbel, op een zesdaagse schepping en een wereldwijde zondvloed. Ik ervaar het daarom als een wonder dat zowel Genesis 1 als het zondvloedverhaal in het museum terecht is gekomen; daardoor kunnen we daarop teruggrijpen in onze serie conferenties”, verklaart de evangelische organisator van gereformeerd vrijgemaakte origine.

U bent het gezicht van de conferenties. Waarom opereren de andere leden van de projectgroep in de luwte?

„De andere projectleden hebben een wetenschappelijke achtergrond maar staan vaak nog aan het begin van hun carrière. Ze bewegen zich in een mijnenveld: schepping, zondvloed en evolutie zijn nogal delicate onderwerpen in de wetenschappelijke wereld. Ze maken zich liever niet bekend, om uitsluiting te voorkomen. Dat is de realiteit.”

Waarom heeft dit onderwerp uw belangstelling?

„Discussies over de betrouwbaarheid van de Bijbel hebben mijn hart. Uit persoonlijke interesse, maar vooral ook vanwege de overweldigende aandacht voor intelligent design.”

Intelligent design?

„De voorstanders daarvan wisten heel krachtig te onderbouwen dat evolutie het ontstaan van bepaalde complexe structuren in de levende natuur niet kan verklaren. Er moet een intelligente ontwerper aan het werk zijn geweest. Dat standpunt wekte mijn sympathie .

De intelligentdesignbeweging heeft echter ook evolutie geaccepteerd en geabsorbeerd als verklaring voor het leven op aarde. Ik overwoog daarin mee te gaan. Ik dacht: oké, als dat zo is, dan moet ik intelligent design aanvaarden; ook in mijn theologie. Toen kwam ik als vanzelf uit bij theïstische evolutie.”

Theïstische evolutie is de veronderstelling dat God de evolutie op aarde heeft bestuurd en op bepaalde cruciale momenten heeft ingegrepen, zoals bij de schepping van de menselijke ziel.

Toch hebt u daarvan afstand genomen. Waarom?

„Het godsbeeld daarachter is meedogenloos.” Met stemverheffing: „Het is echt een gruwelijke god; een meedogenloze, onbetrouwbare afgod die de aardbol al 4,5 miljard jaar vreselijk teistert met dood en verderf. Ik kwam toen tot de conclusie: aan zo’n god wil ik mijn leven niet wijden en met hem wil ik de eeuwigheid niet doorbrengen. Ik ervoer het als een schok toen ik dit ontdekte.

Wanneer ik mijn Bijbel lees, zie ik daarin een totaal andere God; een God van liefde, van trouw en van eindeloos geduld. Die uit dingen die ik verkeerd heb gedaan toch weer iets goeds laat voortkomen. Zo’n goede God staat haaks op de wrede god van de theïstische evolutie.

Sindsdien heb ik mijn front verlegd. Ik richt me niet zozeer op de seculiere evolutietheorie versus de zesdaagse schepping, zondeval en zondvloed, maar vooral op de theïstische evolutie die de betrouwbaarheid van de Bijbelse overlevering in twijfel trekt.”

Is theïstische evolutie dan zo’n bedreiging?

„Al jaren verkondigen mensen dat ze Genesis 1 niet meer opvatten als geschiedschrijving. Intussen geloven ze ook niet in de wereldwijde zondvloed, maar daar zijn ze vaak niet duidelijk over.

Ik heb contact met een predikant die het mij zelfs kwalijk neemt dat ik Genesis opvat als historie. Daarmee werp ik een belemmering op om in Christus te geloven, meent hij. „Ze moeten in Christus geloven én ook nog eens in de zondvloed en de schepping.” Mijn vraag is dan: is de Bijbel nu geheel of gedeeltelijk Gods geloofwaardige Woord?”

En?

„Voor mij is het essentieel dat wanneer iemand delen uit het Oude Testament verwerpt, hij ook delen uit het Nieuwe Testament moet afwijzen. Wanneer Petrus het over de zondvloed heeft, betrekt hij die vervolgens op de eindtijd: zoals de oude wereld door water is vergaan, zal deze wereld door vuur vergaan. Als de zondvloed een plaatselijke overstroming zou zijn geweest, zal er dan op de laatste dag ook een plaatselijke brand plaatshebben?

Als je Genesis loslaat, word je vrijzinnig. Onherroepelijk. En vrijzinnige gemeenten vergrijzen en bloeden dood. De keuze van prominenten voor theïstische evolutie heeft de christelijke gemeenschap in Nederland al gehalveerd.”

Speelt uw eigen ervaring een rol bij uw bezorgdheid?

„Toen ik nog jeugdouderling was van de Nederlands gereformeerde kerk in Hoogeveen, kwam ik in aanraking met studenten die worstelden met Bijbelteksten. Alles wat ze niet begrepen of wat in hun ogen niet waar kon zijn, schreven ze op.

Ze maakten van hun onbegrip als het ware een zwartboek. Als ik met hen sprak, legden ze dat op tafel: „Kijk, hier.” Iedere dag sloegen ze daarmee God in het gezicht. Hun visie op de Bijbel leidde tot een verwrongen godsbeeld en ten slotte tot afscheid van kerk en geloof.”

Waarom keren ze zich ten slotte van de Bijbel af?

„De wetenschap doet waarheidsclaims; de miljoenen jaren vliegen hun als het ware om de oren. Die botsen met de waarheidclaims van de Bijbel, die soms totaal anders zijn. Als je dan ook al een zwartboek bijhoudt, ligt de conclusie voor de hand.”

Hoe gaat u daarmee om?

„Kennelijk kan de natuurwetenschap de onbetrouwbaarheid van de Bijbel aantonen. Op dat punt bevragen we de wetenschap: is die claim terecht? Tal van natuurwetenschappers en theologen hebben lezingen verzorgd waaruit blijkt dat dergelijke claims boterzacht zijn of aantoonbaar onjuist. Christelijke natuurwetenschappers blijken in staat om theorieën die de Bijbel tegenspreken, onderuit te halen.

We proberen met de Geloof jij het?-conferenties de zondvloed weer op de kaart te zetten. Bijna niemand gelooft daar tegenwoordig nog in. Wij hebben echter laten zien dat een wereldwijde overstroming in de geologie en in de historische overleveringen een aantoonbare realiteit is. Vrijwel alle lezingen zijn via de website terug te zien.”

Maar de wetenschap ontkent dat de zondvloed heeft plaatsgehad.

„Die heeft afstand genomen van de Bijbel; die beschouwt hem als een sprookjesboek. Daarom hebben we het debat met de wetenschap gezocht. Als de Bijbel in onderwijs en wetenschap weer wordt gelezen als een historisch betrouwbare bron van informatie, is mijn missie geslaagd.”

Hoe denkt u dat te bereiken?

„Dat is een van de redenen waarom we op 4 januari afsluiten met een debat tussen prof. Herman Philipse, een atheïst, en prof. Henk Jochemsen over schepping en evolutie in het onderwijs. Zij zullen beiden op een integere manier hun standpunt verwoorden. Het is een idee van het christelijk platform ForumC en ik ben benieuwd hoe dat uitpakt. Ik vind het heel spannend; ik heb dat debat totaal niet in de hand.”

Daarmee is niet gegarandeerd dat u de wetenschap bereikt.

„Daarom organiseren we op 4 januari ook een forum over de rol van Genesis in wetenschap en onderwijs. Daarin hebben onder anderen dr. Eppo Bruins, voorzitter van ForumC, drs. ir. Rob Nijhoff van het wetenschappelijk instituut van de ChristenUnie en Jan Rein de Wit, hoofdredacteur van Weet Magazine, zitting. Ik hoop dat zij het balletje aan het rollen kunnen brengen.”

Hebt u de indruk dat de conferenties iets in gang hebben gezet?

„Ik vind het moedgevend dat alle conferenties goed zijn bezocht, door mensen uit heel Nederland en België. Ik heb zelfs uitgesproken atheïsten ontmoet. We hebben duizenden mensen bereikt door artikelen in het RD en in het ND. Het seculiere Dagblad van het Noorden heeft bovendien in een artikel een lezing van Ruben Jorritsma verslagen, die de historiciteit van de opstanding van Christus uit de dood aantoonde. De kern van het Evangelie komt zo bij duizenden onkerkelijke mensen in huis. Ik weet niet wat dat uitwerkt, maar dat is toch opmerkelijk?”

Er staan nog drie (gratis) Geloof jij het?-conferenties op het programma in Assen. Morgenavond zal dr. Harald Binder een lezing houden over de oorsprong van het leven, en zal prof. dr. Willem Ouweneel over Psalm 22 en de Messiasverwachting spreken.

Op 28 december is de insteek praktischer. Zo zal prof. dr. Pieter Siebesma een les Bijbels Hebreeuws verzorgen, terwijl ir. Kees-Jan van Dam een workshop leidt over de betekenis van kleitabletten in de Bijbel geeft.

Tijdens de slotbijeenkomst op 4 januari zullen prof. dr. ir. Henk Jochemsen en prof. dr. Herman Philipse de degens kruisen over schepping en evolutie in het onderwijs.

geloofjijhet.com/conferentie/events/toekomstig/

Guy Gérard over zondvloed en geologie, Reformatorisch Dagblad 25-11-2013

Stef Heerema over zondvloed en geologie, Reformatorisch Dagblad 28-10-2012