Daarmee weet het kabinet zich verzekerd van steun voor maat­regelen die samen een bijdrage van maar liefst 4,5 miljard euro moeten leveren aan het op orde brengen van de overheids­financiën. In combinatie met het onlangs gesloten begrotings­akkoord, waarin dezelfde vijf partijen zich conformeerden aan extra bezuinigingen in 2014, heeft het kabinet zijn financiële zaakjes grotendeels op orde.

Tot laat in de avond dreigde PvdA-senator Duivesteijn gisteren nog roet in het eten te gooien, omdat onduidelijk bleef of hij het woonakkoord, dat het kabinet in februari sloot met D66, CU en SGP, zou steunen. Duivesteijn keerde zich met name tegen de verhuurdersheffing, die onderdeel is van dit akkoord en inhoudt dat woningcorporaties de komende jaren tot wel 1,7 miljard euro aan heffing moeten betalen.

Pas na enkele toezeggingen van minister Blok (Wonen), waaraan crisisverleg voorafging met premier Rutte en vicepremier Asscher, ging de PvdA-senator overstag. Zonder diens instemming had het woonakkoord niet de nipte meerderheid (van 38 tegenover 37 zetels) in de Eerste Kamer behaald en was niet alleen de politieke samenwerking met D66, CU en SGP, maar ook de verhouding tussen de coalitie­partners zelf op het spel gezet.

De onzekerheid over een goede afloop van het woonakkoord weerhield VVD, PvdA, D66, CU en SGP om hun pensioenakkoord, waarover de afgelopen dagen al op hoofdlijnen een akkoord was bereikt, naar buiten te brengen. Nadat vanmorgen op het ministerie van Financiën de laatste eindjes aan elkaar werden geknoopt, zou het akkoord naar verwachting later vandaag worden gepresenteerd.

Belangrijk onderdeel van het pensioenakkoord, met een besparing van 2,9 miljard euro de grootste bezuinigingsoperatie van het kabinet, is dat het percentage waarmee jaarlijks belastingvrij pensioen kan worden opgebouwd in 2015 niet daalt –zoals het kabinet wilde– van de huidige 2,15 naar 1,75 procent van het brutosalaris, maar naar 1,875 procent. Werknemers bouwen daarmee in veertig jaar een pensioen op van 75 procent van het gemiddelde loon. Ook komt er een vrijwillige pensioenregeling voor zzp’ers.

Door het belastingvrije opbouwpercentage te verlagen, haalt het kabinet meer loonbelasting binnen. Tegelijkertijd moet een lager opbouwpercentage via een verlaging van de pensioen­premies resulteren in een hogere koopkracht voor werknemers, wat de economie kan stimuleren. Een reeks van maatregelen, zoals boetes, moet waarborgen dat DNB die premieverlaging desnoods kan afdwingen.

Doordat het opbouwpercentage minder wordt versoberd dan het kabinet al had ingeboekt, resteerde een financieel gat van 600 miljoen euro. Dat wordt nu opgevuld door de subsidies te schrappen voor werkgevers die werklozen van 50 tot 55 jaar in dienst nemen en door een al geplande verlaging van de werkgevers­premie voor het Algemeen Werkloosheidsfonds te verkleinen. Die maatregelen leveren circa 500 miljoen euro op. Daarnaast moeten pensioenuitvoerders (zoals APG en PGGM) btw gaan betalen over hun werkzaamheden voor pensioenfondsen.