De ochtendploeg bij het sorteercentrum van PostNL in Amsterdam is deze ochtend met weinig anders bezig dan enveloppes en nog eens enveloppes. Grote ladingen poststukken, vooral kerstkaartjes, schuiven langzaam voorbij op de transportband die naar de sorteermachine leidt. Medewerkers pikken alvast de eerste ‘foute’ post eruit: ongefrankeerde enveloppen of niet ingepakte cadeautjes. Een meetlint verdwijnt in het bakje ”ongeoorloofd”.

De ervaren medewerkster Friede –ze wil geen achternaam geven– maakte al 26 kerstperiodes bij PostNL mee. Ze sorteert vandaag de kaartjes die bestemd zijn voor het buitenland: Togo, Zwitserland, Polen en België. „Ik heb geen tijd om naar al die landen te kijken”, zegt ze met een dikke grijns op haar gezicht. „Daarvoor ben ik veel te druk.” De Amsterdamse laat straks, met de kerstdagen, alle drukte van zich af vallen, zegt ze stellig. „Nu sta ik bol van de adrenaline. Maar het is ook gewoon een erg gezellige tijd.”

Friede zag de postverzending de afgelopen 26 jaar sterk veranderen. „De jaren tachtig waren topjaren. Het aantal kerstkaarten dat mensen versturen is echt wel minder geworden. Daarnaast zie je steeds meer van dat piepkleine spul. Leuk om te krijgen, maar soms lastposten voor onze machines. Zo’n klein kaartje kan makkelijk zoekraken of op een bepaalde plek de sorteermachine verstoren. Als zo’n groet niet aankomt, kun je net zo goed geen kerstwens sturen.”

Zelf stuurt Friede „al jaren” geen kerstkaartjes meer. „Alleen verre familie in Suriname krijgt er eentje. Binnen Nederland verstuur ik niets. Simpelweg geen tijd voor. Dit is mijn drukste periode van het jaar.”

Haar collega Marcel de la Haye is met zijn 37 jaar ervaring ook een veteraan bij PostNL. Hij staat vandaag bij de 52 meter lange machine die gesorteerde post nog specifieker verdeelt voor de diverse postcentra in het land. Zijn machine kan zo’n honderd handschriften ontcijferen. Hij pakt een witte envelop uit de stapel. „Deze is goed te lezen door het nette handschrift en de lichte achtergrond. Met donkerrode, groene of glinsterende enveloppen met blauwe inkt heeft de machine het moeilijker.”

De la Haye vindt de topdrukte geen probleem. „Het is eventjes drie weken stress, maar het is een mooie tijd.” Net als zijn collega Friede signaleert hij dat er minder kerstkaarten worden verstuurd. „In 2000 verwerkten we nog 225 miljoen kerstkaartjes, tegen 145 miljoen nu. Het is jammer, want het is ons brood. Jongeren maken steeds vaker foto’s met zo’n mobieltje en sturen die naar vrienden of bekenden, soms vergezeld van een groet. Bovendien is het crisis. Mensen letten op de kleintjes. Als ze geen kaart van een kennis krijgen, sturen ze er ook niet eentje terug. Anderzijds is het opmerkelijk dat mensen de afgelopen twee jaar weer meer vakantiekaartjes stuurden.”

In de sorteercentra van PostNL gaat het werk van 9 december tot en met 24 december zes dagen per week 24 uur per dag door. Procesmanager Henk van Driest: „Ik draai overuren. Deze topdrukte is voor mij een hoogtepunt. Om met elkaar de grootste klus van het jaar te klaren. Dat is leuk.”

Postbezorgers drukken naar verwachting 15 miljoen minder kaartjes door de brievenbus dan vorig jaar. Een Fries gezin stuurt er gemiddeld 49, een Flevolands gezin zo’n 25. Steeds meer mensen sturen namelijk een digitale kerstgroet. Jarenlang lag het aantal kaarten voor de feestdagen rond de 200 miljoen. Vorig jaar was dit aantal al gedaald naar rond de 160 miljoen stuks.

„De digitalisering heeft daar zeker aan bijgedragen”, meent directeur Arno van Bijnen van PostNL. „Er is een periode geweest dat mensen elkaar een e-mail stuurden met een kerstgroet. Die tijd is voorbij. Tegenwoordig is het digitaal ontwerpen van een eigen kaartje populair, waarbij verzending via ons nog steeds de voorkeur heeft. Mensen blijken nog steeds veel waarde te hechten aan het versturen en ontvangen van een fysieke kerstkaart met een persoonlijke groet.”