De samenvoeging tussen de twee oliemaatschappijen werd begin april aangekondigd en was al op een oor na gevild. De fusie zou neerkomen op een overname van Sibneft door zijn grote broer voor circa 14 miljard dollar. Yukos heeft de meeste aandelen al in handen en de bedoeling was dat de rest nog dit jaar in zijn bezit zou komen.

De aandeelhouders van beide bedrijven kwamen vrijdag bijeen om zich over de krachtenbundeling uit te spreken. De vergadering was nog nauwelijks begonnen en het bericht deed de ronde dat de fusie niet doorging. Het nieuws stond in een verklaring die door Sibneft naar buiten was gebracht. Het bedrijf zei daarin ook namens Yukos te spreken.

Dat laatste werd ontkend door de huidige topman van Yukos, Simon Kukes. Het nieuws over het al dan niet doorgaan van de fusie miste zijn effect op de beurs niet. Zowel het aandeel van Yukos als dat van Sibneft moest een flinke veer laten. Yukos, de grootste oliemaatschappij van Rusland, verloor meer dan 10 procent, Sibneft daalde 6,3 procent.

Met de fusie zou de op drie na grootste olieproducent ter wereld ontstaan met de naam YukosSibneft. Waarom de fusie zou zijn opgeschort is niet duidelijk. Mogelijk bestaat er een verband met het onderzoek van de Russische justitie naar Yukos. Het bedrijf werd tot voor kort geleid door Michaïl Chodorkovski, die eind oktober werd aangehouden op verdenking van fraude en belastingontduiking. Een week na zijn arrestatie gaf hij zijn toppositie bij Yukos op. Donderdag beschuldigde de openbaar aanklager hem er ook nog van illegaal in het bezit te zijn gekomen van 2,8 miljard dollar.

Yukos nam vorige maand 92 procent van de Sibneft-aandelen over van een groep aandeelhouders onder leiding van Roman Abramovitsj. Die was vrijdag niet voor commentaar bereikbaar. Onder analisten bestaat de indruk dat Sibneft weinig trek heeft in een avontuur met een bedrijf dat doelwit is van een onderzoek van justitie. Formeel bestaat de mogelijkheid dat de fusie alsnog wordt afgeblazen. De partij die opzegt moet de ander dan wel 1 miljard dollar betalen.

Waarnemers zeiden dat de jongste ontwikkelingen wellicht perspectieven bieden voor westerse oliemaatschappijen, die grote belangstelling hebben voor investeringen in het olie- en gasrijke Rusland. Zo zou het Amerikaanse ExxonMobil in Yukos een belang willen nemen. De partijen waren hierover zelfs met elkaar in overleg, totdat Chodorkovski werd gearresteerd.

De aanhouding van de oliemagnaat heeft mogelijk een politieke achtergrond. De miljardair heeft er nooit een geheim van gemaakt sympathieën te hebben voor de Russische oppositie. Hij gaf daar ook geld aan. Dat was president Poetin een doorn in het oog, zeker met het oog op de parlementsverkiezingen die volgende maand worden gehouden.