„Het moet niet bij herdenkingsjaar blijven”
AMSTERDAM (ANP). Nederland moet de slavernij blijven herdenken, ook nu het slavernij-jaar er bijna op zit. Dat zegt Joan Ferrier, voorzitter van de Stichting Herdenking Slavernijverleden 2013. „Ik ben erg blij met dit herdenkingsjaar, maar ik wil de harde toezegging dat het niet bij dit ene jaar blijft. Ik wil horen dat we volgend jaar en in de jaren erna hiermee verder gaan”, aldus Ferrier.
Nederland schafte in 1863 de slavernij af in Suriname en de Antillen. Dat werd dit jaar herdacht, 150 jaar later. Maandag wordt het herdenkingsjaar officieel afgesloten op een bijeenkomst in Amsterdam.
Ferrier noemt het een bijzonder jaar. Zo kwam in september de film Hoe duur was de suiker uit. De film van regisseur Jean van de Velde, over een blanke vrouw en haar slavin in het 18e-eeuwse Suriname, is gebaseerd op de succesvolle roman van Cynthia McLeod. Meer dan 100.000 mensen hebben de film gezien. Ook waren er tentoonstellingen en toneelstukken, films en optredens. Dit jaar ging de eerste opera in het Papiaments in première, Katibu di Shon (Slaaf en Meester).
Het hoogtepunt kwam op 1 juli, op de dag af 150 jaar na de afschaffing van de slavernij. De dag begon met een ontbijt op het Leidseplein, geserveerd door bekende Nederlanders. „Witte mensen stonden daar met alle liefde en hartelijkheid klaar voor iedereen. Dat was bijzonder, het heeft heel veel betekend voor nazaten van slaven. Het helpt om de wonden van de slavernij te helen”, zegt Ferrier.
Na het ontbijt trok een bonte stoet door de hoofdstad naar het slavernijmonument in het Oosterpark. Daar waren onder anderen koning Willem-Alexander en koningin Máxima. Ferrier: „Ze wandelden door het park en zochten contact met het publiek. Dat heeft indruk gemaakt bij de mensen. Er was veel aandacht voor elkaar.”
Bij de herdenking hield vicepremier Lodewijk Asscher een toespraak. Hij noemde slavernij een „mensonterende praktijk” en een „schandvlek in onze geschiedenis”. Hij sprak diepe spijt en berouw uit. Maar excuses kwamen er niet. Ferrier had daar wel op gehoopt. Toch houdt ze hoop. „Wij hebben duidelijk gemaakt waarom het van belang is excuses te maken, maar het kabinet maakt natuurlijk zijn eigen keuzes. Nu konden excuses nog niet, maar laat het proces verdergaan, we zullen zien of het er later wel van komt.”
Volgend jaar is er een nieuwe herdenking. Dan is het 200 jaar geleden dat Nederland stopte met de handel in slaven. De belangrijkste slavenhandelaren kwamen uit de provincie Zeeland. Zo heeft de stad Middelburg tienduizenden Afrikanen naar de Amerika’s verscheept. Daarom is de nationale herdenking in 2014 in Zeeland.