Het ledenbestand van de Nederlandse Vereniging van Jeugdrechtadvocaten (VNJA) mag dan in één jaar tijd met een derde zijn gegroeid naar 450, de vijver waaruit zij vissen, wordt steeds kleiner. „Er gaan dagen voorbij dat we niet worden opgeroepen om een jongere bij de politie bij te staan”, zegt bestuurslid Marije van Harskamp van de VNJA.

Een verklaring voor die daling heeft ze niet. Het Openbaar Ministerie mag steeds meer zaken zelf afhandelen, en daarin schuilt volgens Van Harskamp een zorgelijke ontwikkeling: „Jongeren kunnen niet altijd overzien wat de gevolgen zijn om een zaak zo af te doen. Een Verklaring Omtrent het Gedrag krijgen ze dan bijvoorbeeld niet altijd meer zo gemakkelijk.”

Ook het OM, de rechtspraak en wetenschappers gissen naar een oorzaak voor de daling van jeugdzaken die bij de rechter komen. Zeker is dat er hierdoor steeds minder jeugdrechters zijn die zich met strafzaken bezighouden. „Wetenschappers geven aan dat de jeugdcriminaliteit enigszins daalt en dat dit past in het beeld van omringende landen. Maar de daling van het aantal zaken dat voor de rechter komt, is hiermee niet één op één te vergelijken”, stellen rechters.

Zo zou ook het preventiebeleid een positief effect hebben op de daling. „Maar een harde onderbouwing ontbreekt”, zegt Peter van der Laan, hoogleraar reclassering bij de Vrije Universiteit Amsterdam (VU). Ook hij krabt zich achter de oren. Alle suggesties die worden gedaan, zijn volgens hem niet goed onderzocht. „Het gekke is ook nog dat economische slechte tijden een voorbode zijn voor stijgende cirminaliteitscijfers. Maar in die tijd dalen ze nu juist.”

Bij het OM leven verschillende ideeën waarom de criminaliteit daalt. „Misschien is het gewoon goed nieuws. Er is veel ingezet op preventie en overlastgevende jeugdgroepen”, zegt landelijk jeugdofficier Linda Dubbelman. Maar ook andere theorieën passeren de revue. „Onderzoekers hebben wel eens geopperd dat jongeren minder op straat hangen en meer thuis achter de computer zitten.”