Het goede voorbeeld dat ouders geven in het doen van kerkelijk vrijwilligerswerk vergroot de overdracht ervan. Dat blijkt uit onderzoek van de Utrechtse socioloog drs. René Bekkers. Ook als kinderen in hun latere leven vrijwilligerswerk buiten de kerk doen, is de kans twee keer zo groot dat hun ouders kerkelijk vrijwilligerswerk deden, concludeert hij.

Aan het onderzoek hebben ruim 1200 Nederlanders meegedaan. Van de respondenten gaf 40 procent aan rooms-katholieke ouders te hebben, 35 procent zei onkerkelijke ouders te hebben -dan wel ouders in gemengde relatie- en 25 procent zei protestantse ouders te hebben. Bekkers heeft zijn bevindingen beschreven in een Engelstalig artikel, ”The transmission of volunteerism”, dat op dit moment ter beoordeling ligt bij een Amerikaans sociologisch tijdschrift. Begin volgend jaar zal het ook in zijn proefschrift worden opgenomen.

Van de respondenten gaf 40 procent aan nu buitenkerkelijk te zijn. „Die groep vond ik in feite het meest interessant”, zegt Bekkers. „Als zij nu vrijwilligerswerk doen, is de kans twee keer zo groot dat hun ouders kerkelijk vrijwilligerswerk deden. Ook al zijn hun ouders er niet in geslaagd hen bij de kerk te houden, dan hebben ze hun kinderen toch dit meegegeven.”

In een onderzoek van dagblad Trouw naar domineeskinderen, uitgevoerd door de Amsterdamse socioloog dr. Hijme Stoffels, bleek vorig jaar dat domineeskinderen een grote maatschappelijke verantwoordelijkheid voelen, ook al zijn ze later niet meer kerkelijk. In feite geldt dit voor elk kind dat kerkelijk is opgevoed, stelt Bekkers op basis van zijn gegevens. Ze hebben een sterk verantwoordelijkheidsbesef meegekregen.

Bekkers heeft bekeken of zaken zoals persoonlijkheid, interesses, waarden, inkomen en opleiding invloed hebben op de overdracht van vrijwilligerswerk. Die is er wel, maar de genoemde cijfers worden er niet door gerelativeerd. Zo keek de Utrechtse socioloog of het voor de betrokkenheid in vrijwilligerswerk nog uitmaakt of de invloed van ouders minder sterk wordt als zij niet meer in leven zijn, verder weg wonen of minder contact hebben met hun kinderen. Het zou namelijk kunnen zijn dat kinderen hun ouders, vanwege ouderlijke goedkeuring, willen plezieren. Bekkers stelt echter vast dat, op dit punt, het al of niet in contact staan met ouders niet uitmaakt voor de invloed die zij hebben op kinderen.

Andersom zou de vraag gesteld kunnen worden hoe de overdracht ligt bij kinderen die geen kerkelijke ouders hadden, en nu wel kerkelijk vrijwilligerswerk doen. Volgens Bekkers is dit maar een heel kleine groep, zo klein dat je er geen statistisch zuivere uitspraken over kunt doen. „Ik ben er wel een paar tegengekomen, maar zo weinig dat ik er geen persoonlijke invloed aan kan verbinden.”

Bekkers heeft ook onderzoek gedaan naar het functioneren van het CBF-keurmerk voor goede doelen. Mensen die zeggen (redelijk) veel vertrouwen in hun medemens te hebben, geven twee tot drie keer meer aan goede doelen dan zij het CBF-keurmerk kennen, blijkt uit zijn cijfers. Voor mensen met extreem weinig vertrouwen in hun medemens werkt het CBF-keurmerk niet als een over-de-streep-trekker. Het keurmerk heeft dus wel degelijk invloed, maar die invloed werkt duidelijk in combinatie met het vertrouwen dat mensen in elkaar hebben.

Bekkers, van rooms-katholieken huize, schreef april dit jaar ”De bijdragen der kerckelijken”, als onderdeel van het tweejaarlijkse onderzoek ”Geven in Nederland 2003” (Vrije Universiteit). Wat voor vrijwilligerswerk geldt, gaat ook op voor het geven van giften. Kerkmensen geven vier tot zes keer zo veel aan liefdadige doelen als onkerkelijke mensen. Opvallend was dat die uitkomst niet alleen geldt voor kerkelijke doelen: ook aan niet-kerkelijke doelen geven kerkmensen minstens twee keer zo veel geld.