Ooit was Pro Rege van de gereformeerden van Enkhuizen. In 1981 verkochten ze het verenigingsgebouw aan de Vereniging van rechtzinnig hervormden. Die bevestigden een rood naambord naast de deur met daarop hun motto: Romeinen 1:16. Voor de meeste bewoners van het stadje aan de voormalige Zuiderzee is het abracadabra. Ze denken dat de groep met dat woord zichzelf bedoelt. Daarom staan de rechtzinnig hervormden bekend als ”de Romeinen”.

De vereniging werd opgericht in 1898. Ook elders in Noord-Holland probeerden Bijbelgetrouwe hervormden een dam op te werpen tegen de vrijzinnigheid. „De vereniging van Enkhuizen had aanvankelijk een plaats binnen de kerk en functioneerde als een soort kerkenraadscommissie die op vrije zondagen van de eigen predikant een dominee voor de rechtzinnige kant uitnodigde”, weet bestuurslid Kees Krul (66).

Een deel van de verenigingen werd later omgevormd tot wijkgemeenten. Die van Enkhuizen kwam juist losser van de kerk te staan en ging in de jaren zestig van de twintigste eeuw eigen diensten beleggen, aanvankelijk in het Nutsgebouw. Wel bleef voor lidmaatschap van de vereniging vereist dat men ook lid was van de Nederlandse Hervormde Kerk.

Ongeveer de helft van de rechtzinnig hervormden bleef achter in de Grote Kerk. De Romeinen, destijds in totaal zo’n 200 zielen, kwamen daar alleen nog om hun kinderen te laten dopen. Verder bouwden ze hun eigen kerkelijk leven op. Ds. J. P. van Rhoon, voorman van de Confessionele Vereniging in de Nederlandse Hervormde Kerk, functioneerde als mentor.

Door de aankoop van Pro Rege kreeg de Vereniging van rechtzinnig hervormden nog sterker het karakter van een zelfstandige gemeente. „In de loop der jaren schoven we wat naar de Gereformeerde Bond toe”, zegt Krul. „Ik regel de dominees en vraag ook predikanten als dr. M. Verduin en ds. J. J. Tigchelaar uit Putten. Het pastorale werk, de Bijbelkring en de catechese doet ds. F. A. J. Heikoop uit Harmelen.”

Voor Krul was er een intermezzo door zijn ouderlingschap, van 1990 tot 1998. „Bij de werving voor ambtsdragers deden leden die bij Pro Rege kerkten gewoon mee. Een medebroeder zei na mijn verkiezing: „Ja Kees, nou kun je niet meer naar die Romeinen. Daar had ik het behoorlijk moeilijk mee. Gelukkig vonden de overige kerkenraadsleden dat ik alleen aanwezig moest zijn als ik ouderling van dienst was. Je hoorde niets over de verzoening door het bloed van Christus.”

Slechts een minderheid van de pakweg 75 kerkgangers van Pro Rege is lid van de Romeinenvereniging. De rest bestaat uit ‘verstrooide Grieken’. „Gereformeerden, lutheranen, christelijke gereformeerden en af en toe een baptist die de jeugddienst in de eigen gemeente mijdt.”

De verhouding met de Grote Kerk werd de laatste jaren een stuk beter. „Voor de gereformeerden die zijn opgegaan in de PKN-gemeente is een vrouwelijke predikant uit Huizen beroepen. Die staat heel vriendschappelijk tegenover onze vereniging.”

Momenteel onderzoekt het bestuur de mogelijkheid om van Pro Rege een wijkgemeente van bijzondere aard te maken. „Het zou mooi zijn als dat voor de vijftigjarige herdenking van onze eerste zelfstandige kerkdienst gerealiseerd is. Zo’n vereniging blijft een noodoplossing. De rechtzinnige groep die achterbleef in de Grote Kerk heeft altijd gezegd: Jullie zijn feitelijk geen kerk. En daar hebben ze gelijk in.”

Verkoop de Waarheid niet

Na de overname van Pro Rege van de gereformeerden sloegen de rechtzinnig hervormden van Enkhuizen enthousiast aan het timmeren en schilderen. Op zaterdag 29 augustus 1981 legden ze de laatste hand aan de werkzaamheden. De volgende dag namen ”de Romeinen” hun nieuwe kerkgebouw officieel in gebruik. Ds. J. E. W. Nicolai, hervormd predikant te Nieuwendijk, bediende na een inleidend woord over de koop van het pand het Woord uit Spreuken 23:23: „Koop de Waarheid en verkoop ze niet.” In zijn preek waarschuwde ds. Nicolai de rechtzinnig hervormden trouw te blijven aan hun motto uit Romeinen 1:16. „Want ik schaam mij des Evangelies van Christus niet; want het is een kracht Gods tot zaligheid een iegelijk die gelooft, eerst de Jood en ook de Griek.”