Dat zijn enkele conclusies uit het boek ”Als je wordt buitengesloten. Hoe ouders en leraren een einde kunnen maken aan pesten op school” dat Zeger Wijnands (48) uit de Zwolse buurtschap De Lichtmis schreef en dat hij op donderdag presenteert. Pestgedrag op scholen wordt volgens hem steeds harder en agressiever. Waren kinderen vroeger thuis veilig, nu is dat door de sociale media ook niet meer het geval. „Pesten betekent uitsluiting.”

De auteur schreef het boek naar aanleiding van eigen ervaringen tijdens zijn middelbare schooltijd. „Ik weet hoe het is om elke ochtend met een steen in de maag naar school te fietsen, je buitengesloten te voelen.” Na zijn schooltijd werkte de auteur op vier verschillende scholen als godsdienstleraar. „Daar heb ik ervaren dat er grote verschillen zijn tussen scholen.”

De drama’s rond de zelfmoord van Tim Ribberink, Fleur Bloemen en Livia van Beelen waren niet de reden dat Wijnands begon te schrijven. De jongeren maakten een eind aan hun leven nadat ze werden gepest. Toen dit gebeurde was hij al begonnen aan zijn boek. „Het waren de dromen over mijn middelbare schooltijd die opspeelden. Ik wilde mijn mavotijd vergeten, maar een paar jaar geleden begon ik erover te dromen. Blijkbaar waren de ervaringen wel verdrongen, maar niet weg. Toen dacht ik: Hier moet ik wat mee doen, maar wel iets waar anderen ook wat aan hebben.”

Wijnands, eigenaar van partycentrum De Vijverhoeve in De Lichtmis, deed twee jaar uitgebreid literatuuronderzoek voor het schrijven van zijn handboek tegen pesten. Vaak wordt gesteld dat gepeste kinderen sociaal niet vaardig zijn, maar onderzoek wijst volgens Wijnands uit dat het tegenovergestelde meestal het geval is. „Deze kinderen zijn vaak wel sociaal vaardig; ze durven nee te zeggen tegen een negatieve groepsnorm en wekken daardoor wrevel. Pestslachtoffers zijn vaak fijngevoelig en open, maar daardoor ook kwetsbaar.”

Pestkoppen daarentegen hebben vaak een slechte binding met hun ouders. Ze missen veilige hechting thuis, hebben daardoor een slecht invoelingsvermogen. „Het is voor de ontwikkeling van een kind belangrijk dat gevoelens in een gezin worden gedeeld. Dat betekent praten over dingen. Een kind moet zich kunnen hechten aan zijn ouders en weten wat er in hen omgaat.”

Een cruciale rol is volgens Wijnands weggelegd voor ouders, en niet alleen die van het gepeste kind, maar vooral de ouders van de andere leerlingen uit een klas. Zij moeten veel met hun kinderen praten over school. Dat gebeurt te weinig. „Als ouders horen dat een kind buiten de boot valt, moeten ze de school bellen, ook als het gaat om het kind van een ander. Als het een patroon blijkt te zijn, dient de school de ouders te mobiliseren”, vindt Wijnands.

Docenten moeten volgens Wijnands alert zijn. „Vooral bij de wat vrijere lessen zie je vaak wie er buiten de boot valt. Als je het ziet, benader de ouders, alle ouders, en trek samen op om het klimaat op school te verbeteren.”

Het onderwerp wordt ook in het licht van de Bijbel bekeken. „De zondebok wordt gezien als de oorzaak van de ellende. Maar volgens de Bijbel ligt het niet aan de zondebok, maar aan het kwaad in ons hart. Oorzaken van pestgedrag liggen in de onveilige sfeer, en bij de jaloezie en frustratie van de pester. Een gepest kind is nooit de oorzaak van zijn behandeling.” De Bijbel is volgens de schrijver het antipestboek bij uitstek. „Hierin staat dat je anderen dient te behandelen zoals je zelf behandeld wilt worden.”

Tijdens de presentatie donderdag worden de eerste exemplaren uitgereikt aan de ouders van Fleur Bloemen en Livia van Beelen. Rouwbegeleider Marinus van den Berg zal een exemplaar in ontvangst nemen namens de ouders van Tim Ribberink. De opbrengst gaat naar de Fleur Bloemen Stichting, de organisatie die werd opgericht na de dood van de 15-jarige scholiere uit Staphorst. De stichting wil onder andere door gastlessen te geven het pesten op scholen aanpakken.

Zeger Wijnands is geen onbekende in christelijk Nederland. In 2009 presenteerde hij zijn boek ”God óf Darwin”, waarin hij aantoont dat het scheppingsverhalen vele malen geloofwaardiger is dan de evolutietheorie van Darwin.

”Als je wordt buitengesloten. Hoe ouders en leraren een einde kunnen maken aan pesten op school”, Zeger Wijnands; uitg. Groen, Heerenveen, 2013; ISBN 978 90 8897 080 1; 352 blz.; € 19,95.