De christelijke onderwijsinstelling bij de Amerikaanse stad Boston was het toneel van een Refo500-conferentie over de 
vraag hoe een herdenking van 500 jaar Reformatie plaats moet vinden.

Een van de sprekers was de wereldwijd bekende John Witte jr., directeur van het centrum voor recht en religie aan Emory Law School in Atlanta. Hij sprak over de vraag hoe de Reformatie de ontwikkeling van het recht heeft beïnvloed. Evident is de verandering op het gebied van het huwelijksrecht, maar hoe zit het met bijvoorbeeld het natuurlijke recht?

Daarmee doelde Witte op een aangeboren besef van recht dat ieder mens heeft. Volgens Witte heeft de Reformatie dit natuurlijke recht opnieuw gewaardeerd. Enerzijds door erop te wijzen dat mensen van nature zondig zijn, ook in hun omgaan met recht. Maar anderzijds biedt dit natuurlijk recht ook mogelijkheden om in een samenleving verschillende religies naast elkaar te laten bestaan. Dat sprak de hoorders aan. Het vraagstuk houdt de westerse wereld steeds meer bezig.

Dr. Sung-Deuk Oak, verbonden aan de universiteit van Califonië, ging in op de vraag hoe de Reformatie in een niet-westers land als Korea gevierd moet worden. Wat betekent de Reformatie in een context waarin de voorgeschiedenis van 1517, maar ook die van de eeuwen daarna, in feite ontbreekt en waarin de eigen geschiedenis niet verbonden is met de Reformatie, zoals dat bijvoorbeeld in Nederland heel nadrukkelijk het geval is?

Sarah Wilson, verbonden aan het Oecumene-instituut in Straatsburg, had daar een duidelijk antwoord op: het komt nog meer aan op de theologische dimensie van Luthers boodschap. Als voorbeeld noemde ze een jonge vrouw uit Ethiopië die van de islam tot het christendom bekeerd was. Ze bracht met een groep een bezoek aan Wittenberg, maar dat was voor haar slechts een stad als elke andere. Reformatie betekende voor haar de bevrijding van de islamitische gedachte dat een mens zelf de zaligheid moet bewerken.

Philip Jenkins schreef verschillende boeken om te laten zien dat de Reformatie in bepaalde zin een vrij lokale gebeurtenis was. Niet om die daarmee te relativeren, maar om te laten zien dat er buiten Europa ook veel gebeurde. Van de impact van die lokale gebeurtenis valt volgens hem wel veel te leren over hoe vandaag de groeiende kerk buiten Europa opgebouwd kan worden. Zijn stelling was dat wie veel van de Reformatie afweet, de jonge kerken in Afrika veel te bieden heeft.

Daarmee sloeg Jenkins de brug van de wetenschap naar de kerk. Want terwijl binnen de geleerden zich met de vraagstukken van geschiedschrijving, bronnenonderzoek en interpretaties bezighouden, lopen er buiten op de campus van Gordon College zo’n 2000 studenten rond voor wie de Reformatie een gebeurtenis is die ver van hun bed staat. Zowel geografisch en historisch als in hun beleving. Het zijn enthousiaste jonge mensen die hun christen-zijn in de wereld vorm willen geven en het Evangelie willen uitdragen. De kunst zal zijn om hen nu en in de komende jaren duidelijk te maken wat de relevantie van de Reformatie is. Of wetenschappers dat voor elkaar krijgen, moet nog blijken.

Dit is het tweede en laatste deel van een verslag van een conferentie over de herdenking van de Reformatie.