Het was juist op een vastendag toen ik een bericht hierover las. Samen met mijn reisgenoot van Friedensstimme verbleef ik een week in een baptistengezin in Kazachstan, dat elke vrijdag zo’n vastendag houdt. De dag begint om zeven uur met persoonlijke Bijbelstudie voor vader, moeder en kinderen, gevolgd door zingen en gebed. In de loop van de middag maakt moeder buiten op een houtoven een grote pan plov klaar, maar pas ’s avonds, na de kerkdienst, komen de borden op tafel en wordt er voor het eerst gegeten.

Veel Nederlandse christenen zullen hun schouders ophalen bij zo’n wekelijks gebruik en dat beschouwen als een restje roomse zuurdesem dat we niet snel genoeg kunnen afschaffen. Nu hebben ze in Kazachstan weinig geleden onder Rome, maar inderdaad, misschien wonen ook hier papen in het hart. Is het vrijdags vasten een restje van de Russische orthodoxie? Ik geloof er weinig van. De baptisten die wij ontmoetten zijn meer antiorthodox dan refo’s antipaaps zijn.

Hoewel ik op reis was gegaan om de Kazachen een lesje mediawijsheid te geven, kunnen wij ook veel van hen leren. Dat houdt niet op bij het vasten. Deze niet-geregistreerde baptisten maken radicale keuzes bij het mijden van alle wereldse invloed. Discussies over leggings of decolletés kennen ze daar niet. Alcoholgebruik is alleen toegestaan bij de bediening van het heilig avondmaal. Alle meisjes dragen het haar achterovergekamd en in een vlecht en het enige sieraad dat ik ontdekte was een glimmend haarschuifje om het hoofddoekje vast te houden. De dominee deelt mee dat jongeren voor hun zestiende geen mobieltje krijgen en zo gebeurt het ook.

En toch is er weinig kerkverlating onder jongeren. Kerkdiensten duren tweeënhalf uur maar er gaat geen rol pepermunt door de bank. Niemand zit met de benen gekruist of met de ellebogen onder het hoofd. Geen puber houdt z’n kaken op elkaar bij het zingen. Ook de zuigelingen van de gemeente komen mee.

Wij in het Westen vinden dat op z’n zachtst gezegd overdreven, of misschien zelfs wettisch en dopers. Maar daarmee doen we geen recht aan hun diepste drijfveren. Als je de preken beluistert en met hen spreekt, merk je dat er een grote bewogenheid is met de naaste. Anders dan bijvoorbeeld de amish brengen deze baptisten het Evangelie bij hun moslimburen en runnen ze een opvang voor alcoholverslaafden. Hun eenvoud is onderdeel van een leven in afhankelijkheid van God. Ook voor een autoritje van een kilometer of tien vouwen ze eerst de handen in gebed om bescherming. En in de boekenkiosk van de kerk kom je Bunyan, Spurgeon en McCheyne tegen – toch niet direct predikanten die het wetticisme aanmoedigen. Bovendien zie je op andere punten juist nuchterheid, zoals bij de losse liturgie, het foto’s maken tijdens de kerkdienst en het gebruik van alle muziekinstrumenten uit Psalm 150. Onze gastvrouw kookt niet op zondag maar haalt die dag wel moeiteloos een fles melk in de winkel.

Natuurlijk is een week te kort om ook de manco’s van de Kazachen te ontdekken. Ik formuleer mijn ‘lessen’ daarom voorzichtig, in vragende vorm. Wat past beter bij de gemeente van Pergamum, die woonde bij de troon van de satan maar het geloof niet verloochende (Openb. 2:13): jongelui die GTST, Expeditie Robinson en een halve nacht wappen normaal vinden, of het jeugdkoor met viool en dwarsfluit voor in de kerk? Wat past beter bij de eenvoudigheid van het hart van de eerste christengemeente (Hand. 2:46): de haar- en hoedenshow in onze kerken, de korte rokjes en make-up van onze scholieren, of de vlechten, hoofddoekjes en glimmende haarschuifjes?

Een bede- en boetedag, met vasten? Zeker. Maar dan zoals in Jesaja 58: ook radicaal breken met tal van ingewortelde zonden.

Reageren? welbeschouwd@refdag.nl

Zie ook:

Laat de bede- en boetedag ook een vastendag zijn