Het kasteel staat op een eiland in een rustig park met vele meer dan anderhalve eeuw oude bomen, vlak bij de rivier de Lek. Het kasteelplein met de overgebleven torens is alleen te bereiken via een ophaalbrug.

Kasteel Duurstede stamt uit de dertiende eeuw en behoorde aanvankelijk toe aan het geslacht Van Abcoude. In de vijftiende eeuw werd het onder dwang verkocht aan de bisschop van Utrecht. Bisschop David van Bourgondië, die het kasteel behoorlijk uitbreidde, en zijn opvolgers Frederik IV van Baden en Filips van Bourgondië gebruikten het bouwwerk als residentie. Later kwam het kasteel in handen van het Sticht Utrecht. Door bezuinigingen, verwaarlozing en vernielingen was er rond 1700 van het luxe slot niet veel meer over dan een ruïne. De voornaamste restanten die de eeuwen trotseerden zijn de donjon, de woontoren die Zweder I van Abcoude liet bouwen, en een Bourgondische toren uit de vijftiende eeuw.

In het kasteel worden veel bedrijfsfeesten, presentaties, seminars, huwelijkssluitingen en huwelijksfeesten gehouden. Exploitant is de TeKa Groep van Timo Kruft uit Barneveld, die ook monumentale panden zoals Kasteel Staverden, Kasteel de Schaffelaar bij Barneveld en sinds kort het stadhuis van Gouda in gebruik heeft.

Een jaar of acht geleden was lekkage het eerste signaal dat het kasteel aan een opknapbeurt toe was, vertelt projectleider Ad Vos. Daarna gaf ook Monumentenwacht, die Kasteel Duurstede geregeld op gebreken controleert, aan dat er wat moest gebeuren. De gemeente had er wel geld voor gereserveerd, maar niet voldoende. De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed wees subsidieverzoeken af. De provincie Utrecht bood financieel uitkomst.

Wethouder Peek van Wijk bij Duurstede is blij met de provinciale steun. „Die bijdrage gaf ons de mogelijkheid om het totale restauratieplan uit te voeren. Anders hadden we ons moeten beperken en was het meer groot onderhoud geworden.”

Het kasteel stond acht maanden in de steigers. Het metselwerk van de ruïnemuren en de toren is uitgehakt en hersteld. Er is nieuw natuursteen aangebracht, de torenkruisen zijn gerenoveerd. Een grote tegenvaller was volgens projectleider Vos dat er bij het vervangen van het dak van de donjon houtzwam werd ontdekt in de onderliggende houten constructie, waardoor deze ook moest worden vernieuwd. Verder zijn de glas-in-loodramen hersteld en zijn er nieuwe leien op het dak aangebracht.

„Er is duurzaam materiaal gebruikt, de verwachting is dat het kasteel nu voor de eerstkomende veertig jaar is opgeknapt”, zegt de projectleider. Wethouder Peek: „Wij zullen het kasteel in elk geval koesteren als cultuurhistorisch erfgoed waar we zuinig op moeten zijn. Een werkgroep organiseert al culturele activiteiten op het kasteeleiland voor Wijk bij Duurstede en omgeving. Ons idee is dat er op dat vlak nog wel wat meer gedaan kan worden om mensen naar het kasteel te trekken.”

De gemeente wil Kasteel Duurstede ook toeristisch beter presenteren. „In samenhang met de oude binnenstad van Wijk bij Duurstede zouden we meer dagjesmensen hier naartoe kunnen halen. We zijn in overleg met de VVV en denken onder meer aan rondleidingen. Als de gids wat historische informatie geeft, kan in combinatie met een wandeling in het kasteelpark zeker een programma van een uur geboden worden.”