Drs. J. W. van Berkum: Dr. Steenblok was geen hypercalvinist
Tijdens de belijdeniscatechisatie moest Johan van Berkum, nu bibliothecaris van de Dr. Steenblokbibliotheek in Gouda, een werkstuk schrijven over de heilige doop. Om zich in het onderwerp te verdiepen las hij ”Rondom verbond, roeping en doop” van dr. C. Steenblok, voorman van de Gereformeerde Gemeenten in Nederland. Later, in de tijd dat hij zondags thuis op de kinderen paste, las Van Berkum alle preken die van dr. Steenblok zijn uitgegeven.
Wat waardeert u vooral in dr. Steenblok?
„Zijn doorwrochte manier van werken. Zijn preken kenmerken zich door een grondige exegese. In dogmatische artikelen over bijvoorbeeld de in- en uitwendige roeping maakt hij inzichtelijk hoe hierover door oudvaders is gedacht. Dat is erg leerzaam."
Bent u beïnvloed door dr. Steenblok?
„Mijn theologisch denken is vooral gevormd door ds. G. H. Kersten. Tijdens de belijdeniscatechisatie werd het bekende ”Kort begrip” van hem behandeld. Daarnaast heb ik een identiteitscursus gevolgd waarin delen uit zijn dogmatiek zijn besproken. Om die stof te verwerken heb ik echter dankbaar gebruikgemaakt van de dogmatiek van dr. Steenblok, die inhoudelijk grote overeenstemming vertoont met de dogmatiek van ds. Kersten.”
Dr. Steenblok staat bekend als een wat harde dogmaticus. Is dat beeld terecht?
„Toen ik werd geboren, was ds. Steenblok al overleden. Ik heb hem dus niet persoonlijk gekend. Uit wat ik over hem heb gelezen en heb gehoord van mensen die hem wel hebben gekend, maak ik op dat hij zich zorgen maakte over bepaalde theologische ontwikkelingen. Hij nam standpunten in die niet door iedereen werden gedeeld. Ik zou hem geen harde dogmaticus willen noemen, maar een doctor in de godgeleerdheid die heeft willen benadrukken dat het zalig worden een eenzijdig werk van God is waar niets van de mens bij komt.”
Welk werk van dr. Steenblok moet iedereen gelezen hebben?
„De twee boeken met zijn preken: ”Het pleiten van een wees” en ”De roepstem tot bekering”. Ik denk dat velen meer óver hem gelezen hebben dan ván hem. Er zijn nog steeds mensen die denken dat ds. Steenblok niet wees op de verantwoordelijkheid van de mens. Of dat hij een hypercalvinist was, die leerde dat het Evangelie alleen mag worden verkondigd aan de uitverkorenen. Wie zijn preken leest, komt erachter dat dit beeld onjuist is. Pas las ik nog een preek van hem over de tekst: „Komt herwaarts tot Mij, allen die vermoeid en belast zijt.” Dan zegt hij in de toepassing: „Hebben ook wij reeds rust gevonden bij Christus? Zo niet, laat er dan een haasten en spoeden zijn om uws levens wil. Het leven zonder Jezus is dwaasheid; een weg tot de dood (…) Nog laat Hij Zijn Woord verkondigen in alle hoeken der aarde. Maar…, eens houdt deze roepstem op…, en dan?” Ik hoop dat het lezen van zijn preken ook in onze tijd nog voor velen tot zegen mag zijn.”
