De terugkeer van uitgeprocedeerde asielzoekers verliep al stroef. Het instabiele Afrikaanse land staat open voor mensen die vrijwillig terugkeren, maar zit niet te wachten op gedwongen terugkeerders. De eerste geslaagde uitzetting was medio september. Somalië staakte daarna de medewerking om nadere afspraken te maken, bevestigde een woordvoerster van het departement. Volgens haar is nu afgesproken dat het hooguit enkele uitzettingen per maand zullen zijn. Zij ontkent dat Somalië hierop inmiddels teruggekomen is.

VluchtelingenWerk Nederland (VWN) stelt dat het om twee uitzettingen per maand gaat. De organisatie vindt terugkeer echter onverantwoord, omdat het Afrikaanse land nog niet veilig zou zijn. Somalië heeft een instabiele regering met een beperkte macht en gaat al zeker 20 jaar lang gebukt onder intern geweld, onder meer door de islamitische militie al-Shabaab. Ook hebben terugkeerders vaak geen sociaal netwerk, zodat zij onbeschermd zijn en risico’s lopen, aldus VWN.

Het vraagt zich net als de belangenclub Stichting LOS af of Somalië de mensen echt terugneemt. Bovendien kunnen de betrokkenen niet doorreizen naar hun herkomstregio zodat ze in Mogadishu in massale kampen voor ontheemden kunnen terechtkomen. De omstandigheden zijn daar mensonterend, aldus VWN-directeur Dorine Manson.

Extra zorgen bestaan er over de eerstvolgende uitzetting, die volgens betrokkenen op 5 november is. Het is een 26-jarige man die in 1994 als klein kind in Nederland kwam. De andere leden van het gezin hebben een verblijfsvergunning gekregen, maar hij niet vanwege een strafblad. De man zit in vreemdelingendetentie in Rotterdam. Zijn advocaat Els Wantenaar probeerde vrijdag opnieuw uitzetting te voorkomen via de rechter.

Volgens gegevens van Justitie waren er eind 2012 ongeveer 300 uitgeprocedeerde Somaliërs in Nederland. Van velen is niet bekend waar ze verblijven, maar ze zijn in principe zelf verantwoordelijk voor hun vertrek.