Dat schrijft de Generale Raad van Advies (GRA) –een van de belangrijkste adviesorganen van de generale synode van de Protestantse Kerk– in een korte notitie onder de titel ”Toekomst agenda generale synode”. Het moderamen (synodebestuur) van de PKN had de GRA om deze notitie gevraagd om duidelijk te krijgen waar de synode zich, volgens de GRA, de komende tijd op moet richten. De nota wordt besproken op de najaarssynode van de Protestantse Kerk. Die vindt op 14 en 15 november in Lunteren plaats.

De GRA komt in zijn nota met zeven onderwerpen waarop de synode zich dient te concentreren. In de eerste plaats moet ze zich bezinnen op „de kern van de zaak.” De kerk kan niet volstaan met de constatering dat de maatschappij weer zindert van spiritualiteit, omdat deze spiritualiteit vaak anti-institutioneel is. „Deze ontwikkeling vraagt om een gezamenlijke concentratie binnen de kerk op de kern van het Evangelie.”

Ook moet er volgens de nota nagedacht worden over de plaats van de voorganger. Een academische opleiding is niet voldoende. „Bezinning op een kerk waar de voorganger belangrijker is dan een vergadering (het kerkelijke instituut) is noodzakelijk.”

Deze constatering heeft gevolgen voor de academische theologie en de PThU, meent de GRA. „Menige theologiestudent ervaart de PThU niet als plek waar wordt gebouwd aan de juiste habitus van een kerkelijke voorganger.” „De PThU is van en voor de kerk, maar welke betekenis heeft zij voor de vorming van aanstaande predikanten en de kerk anders dan het (noodzakelijk) academisch opleidings­instituut van haar predikanten?”

Ook vraagt de GRA aandacht voor de kerk als instituut. Volgens de nota „variëren” gemeenten nu naar „hartenlust” met de kerk­orde. En gemeenteleden die het niet eens zijn met een besluit van hun kerkenraad, vertrekken naar een andere gemeente.

Daarbij is er in de Protestantse Kerk een „grote ongelijktijdigheid”, meent de raad. „De problematiek van de kerk in de grote stad is vaak nauwelijks herkenbaar voor gemeenten in meer plattelandsgebieden.” Ook moet er in de PKN meer aandacht zijn voor de positie van de lutherse gemeenten. Die worden nu te vaak samengevoegd tot een gemeente met de omvang van een provincie en dat is, vindt de Generale Raad van Advies, onwenselijk.

Honderd pioniersplekken

Nu de Protestantse Kerk heeft ingezet op pioniersplekken –waarvan er de komende tijd zo’n honderd worden opgezet– moet de 
synode deze ontwikkelingen nauwkeuriger monitoren. „Het besluit van de synode om ruimte te 
maken om te pionieren vraagt om voortgaande bezinning op de betekenis van de opgedane ervaringen voor de toekomst van de kerk.”

Als laatste vraagt de GRA aandacht voor de plaats van de kerk in de samenleving en voor eenheid tussen kerken en de eigenheid van de kerken. In dat kader vraagt de raad ook „expliciet” aandacht voor het voortbestaan van de lutherse traditie in de PKN. Het feit dat het inbrengen daarvan nu vooral wordt overgelaten aan de leden van de voormalige Evangelisch-Lutherse Kerk doet „onrecht aan de eigen identiteit van onze kerk”, aldus de nota.