Hoofdredacteur Vorsten Marcella: Oranjes werken heel hard
Het gaat goed met het tijdschrift Vorsten. Het blad bestaat veertig jaar en groeit en bloeit. Hoogte- en dieptepunten in de koninklijke familie dragen bij aan dat succes. Een grote rol speelt echter ook de bezielende leiding van hoofdredacteur Justine Marcella: „Ze noemen me op de redactie windkracht 10.”
Al sinds 1998 volgt ze het gaan en staan van de koninklijke familie. Eerst voor tv-zender SBS –„ik haalde de eerste foto’s van Máxima naar Nederland”– later onder meer voor het royaltyprogramma van de EO, Blauw Bloed; nu alweer bijna twee jaar als hoofdredacteur van Vorsten.
Twee jaar waarin er veel gebeurde. De altijd stijlvol geklede Marcella was amper aangetreden bij Vorsten toen prins Friso onder een sneeuwlawine terechtkwam. Begin dit jaar kondigde koningin Beatrix haar aftreden aan en op 30 april zat Marcella in de Nieuwe Kerk in Amsterdam. Deze zomer volgde het overlijden van prins Friso.
Het was een bijzonder jaar: 2013.
„Enorm. Sinds begin januari is het rennen. Het jaar begon met het staatsbezoek aan Singapore en Brunei. Ik was achter koningin Beatrix, prins Willem-Alexander en prinses Máxima aan gereisd. Mijn jetlag was nog niet voorbij toen de koningin de maandag daarop haar aftreden aankondigde.”
Een verrassing?
„Ik heb nooit over het aftreden willen speculeren. De koningin zou daar echt haar eigen moment voor kiezen. Daar is zij in geslaagd. Er waren eind vorig jaar wel wat kleine aanwijzingen dat het niet lang meer zou duren, maar het kwam voor mij op 28 januari toch als een verrassing.”
De koningin en het prinselijk paar hebben het goed weten te verbergen.
„Dat hebben ze knap gedaan. Tijdens het persgesprek aan het einde van de reis naar Brunei hebben ze niets laten merken. Ze moeten toen samen heel veel binnenpret hebben gehad.”
Wat betekende de aankondiging voor u als hoofdredacteur van Vorsten?
„Als redactie zijn we in de hoogste versnelling gegaan. Ze noemen me op de redactie wel windkracht 10. Koningin Beatrix verdiende na 33 jaar een ode, vonden wij als redactie. Op de cover van het eerstvolgende nummer hebben we geen foto geplaatst. We vinden dat koningin Beatrix meer is dan een foto. Ze is een icoon. Daarom hebben we voor haar silhouet gekozen, tegen een oranje achtergrond. Verder hebben we haar regeerperiode in beeld gebracht. De periode tussen aankondiging en troonswisseling was heel spannend. Je voelde dat er sprake was van een tijdswisseling. De oude generatie maakte plaats voor de nieuwe. Elke dag gebeurde er wel iets verrassends.”
Toen kwam de 30e april. U zat in de Nieuwe Kerk te Amsterdam.
„Ik was die dag zenuwachtig. Vanaf ’s morgens vroeg heb ik steeds bedacht: Wat zouden zij op dit moment aan het doen zijn? In gedachten zag ik hoe de kapper bezig was om het haar van Máxima op te steken. Graag had ik even in het paleis om de hoek gekeken om te zien hoe Máxima de strik van prins Willem-Alexander nog even rechttrok.
Het was heel bijzonder om de inhuldiging van zo dichtbij mee te maken. Ik was bevoorrecht, dat realiseerde ik me goed.
Op het moment dat koning Willem-Alexander en koningin Máxima de Nieuwe Kerk binnenkwamen, ging er wat door me heen. Met veel mensen kreeg ik bij het zingen van het Wilhelmus een brok in de keel. De dag was er een met een groot uitroepteken, net als de huwelijksdag van Willem-Alexander en Máxima.”
Het jaar 2013 was ook een jaar met een zwarte rand vanwege het overlijden van prins Friso. Dat vraagt om een heel andere aanpak.
„Toen het ongeval op 17 februari vorig jaar gebeurde, was ik net aangetreden als hoofdredacteur van Vorsten. Het ongeval heeft me vanaf het begin aangegrepen. We zijn generatiegenoten. Mijn kinderen zijn iets ouder dan die van prins Friso en prinses Mabel. Dan begrijp je zo goed wat prinses Mabel voelt.
Vanaf het begin hebben wij als redactie voor soberheid gekozen. We hebben niet continu bericht over wie er het ziekenhuis in Innsbruck in en uit gingen. We zagen het verdriet van de koninklijke familie. Dat is privé. Dan moet je als redactie een stapje terug doen. Bij de begrafenis van prins Friso hebben we er heel bewust voor gekozen niet naar Lage Vuursche te gaan. Wel hebben we een gedeelte uit de preek van ds. Ter Linden afgedrukt in een speciaal magazine over Friso’s leven.”
Snappen uw lezers dat u op zo’n moment kiest voor afstand nemen en respect tonen?
„Absoluut. En via via heb ik ook gehoord dat onze aanpak waardering heeft gekregen aan het hof. Ik weet dat het blad ook in de paleizen op tafel ligt.”
U maakt de Oranjes regelmatig van dichtbij mee. Hoe typeert u hen?
„Het valt me iedere keer op dat ze een enorm gevoel voor humor hebben. Ze kunnen heel goed met mensen omgaan. Ze praten even gemakkelijk met de keizer van Japan als met een paar vrijwilligers in een wijkcentrum. Natuurlijk leren ze dat van jongs af, maar het is ook een talent.
Het is ook goed dat de Oranjes mensen proberen te verbinden. Ze zetten zich in voor belangrijke thema’s, maar hebben ook contact met de gewone Nederlander. De bezoeken aan projecten van het Oranje Fonds zijn in dat opzicht bijzonder. De koning weet zo goed wat er in het land speelt.”
Welke veranderingen verwacht u aan het hof nu Willem-Alexander koning is?
„Ik geloof niet dat er veel veranderen zal. In een monarchie ligt veel vast. De monarchie is en blijft een stabiele factor. Ze geeft ons als koninkrijk identiteit. Als er iets gaat veranderen, zal dat vooral vanuit de Tweede Kamer komen, niet van de Oranjes zelf. Tegelijk zit er wel een ander mens op de troon. Zo zal de nieuwe koning soepeler omgaan met het protocol.”
U hebt in het bijzonder bewondering voor koningin Máxima. U schreef eens: „Ik ben van de generatie Máxima. Ik snap de worsteling van carrière versus gezin, plicht versus ontspanning.”
„Máxima is van onschatbare waarde voor het Nederlandse koningshuis. Ze is heel populair onder Nederlanders. De betekenis daarvan is groot. Máxima vind ik inderdaad interessant, omdat haar leven en dat van mij behoorlijk parallel lopen. Huwelijk, kinderen krijgen, baan en gezin combineren. Máxima en de prinsessen zijn hardwerkende carrièrevrouwen die tegelijkertijd moeder van een gezin zijn. Mijn kinderen vinden het lastig als ik voor mijn werk een aantal dagen naar het buitenland moet. Koningin Máxima is nog veel vaker op reis.”
U heeft de gelegenheid om bij andere Europese vorstenhuizen achter de paleisdeuren te kijken. Wat valt u op in vergelijking met het Nederlandse koningshuis?
„Dat er een groot verschil is tussen het onze en de andere vorsthuizen. Er is geen koninklijk huis dat zo dicht bij de mensen staat als het Nederlandse.”
Wat heeft u persoonlijk met het Koninklijk Huis?
„Ik ben vooral beroepsmatig met het onderwerp bezig. Thuis heb ik trouwens wel een flinke Oranjebibliotheek. Je zou kunnen zeggen dat mijn beroepsmatige interesse wat doorgeslagen is, maar ik ben geen Oranjeverzamelaar zoals er zo veel zijn.”
Hoe is die interesse ontstaan?
„Vooral vanuit de praktijk van mijn werk. Toen ik in 1998 in het vak terechtkwam, was verslaggeving over het Koninklijk Huis nog geen specialisme. Ik heb daar toen voor gepleit. Prins Willem-Alexander was net begonnen met het thema watermanagement. Ik realiseerde me dat er veel zou kunnen gaan gebeuren. Ik dacht: Deze prins wordt straks koning.”
U groeide op in Soestdijk. Speelde dat nog een rol?
„We woonden vlak bij het paleis en bij de woning van prinses Irene. We zagen de leden van de koninklijke familie fietsen en kwamen hen tegen bij de bakker. In ons gezin was er respect voor de Oranjes.”
Het blad Vorsten bestaat veertig jaar. In tegenstelling tot veel andere tijdschriften gaat het goed met de oplagecijfers. Hoe lukt u dat?
„Vorsten slaat aan. Onze formule blijkt een succes te zijn. Vorsten heeft een periode gehad dat het wat stoffig overkwam, maar die tijd is voorbij. We slagen er steeds beter in een jongere generatie te interesseren voor Vorsten. Vooral sinds de komst van Máxima en haar huwelijk is er onder jongeren veel interesse gekomen voor royaltynieuws.
Vorsten is de laatste jaren ook wat chiquer, inhoudelijker en actueler geworden. Vorsten wil de uitstraling van een glossy hebben. Daarom besteed ik heel veel aandacht aan de fotoselectie.”
Wie zijn de lezers van Vorsten?
„Het zijn de leukste lezers van Nederland”, floept het eruit. „De lezers zijn mensen die heel respectvol met elkaar omgaan. Vorsten is er niet alleen voor Oranjefans, maar wij willen er zijn voor iedereen die geïnteresseerd is in nieuws rond de koninklijke familie.”
Kunt u in Vorsten eerlijk zijn over de Oranjes?
„We doen de waarheid geen geweld aan. Kritiek wordt zeker niet uit de weg gegaan. We zijn geen fanblad, al wordt Vorsten wel veel door fans gelezen. Vorsten wil vooral informeren. Nu speelt in België bijvoorbeeld de kwestie rond Delphine Boël. Zij zegt een dochter van de inmiddels teruggetreden koning Albert te zijn. Daar berichten wij zeker over. Het is niet aan ons om te oordelen. We zijn geen opinieblad, maar melden de feiten. Een columnist in Vorsten kan in zijn artikel kritiek uiten. Daar ga ik niet voor liggen.”
Er is een groep Oranjefans die geen kwaad woord over de koninklijke familie wil horen. Lastig?
„Oranjefans zijn over het algemeen heel leuke, enthousiaste mensen. Bij het samenstellen van een nummer en het schrijven van een artikel heb ik altijd een aantal van die lezers in gedachten. Ze leveren soms kritiek, meestal op feiten. Maar het is absoluut niet zo dat ze een vetorecht hebben.”
Een flink deel van uw lezers heeft een christelijke achtergrond. Stempelt dat uw keuzes?
„Een groot deel van de lezers van Vorsten bevindt zich inderdaad in de biblebelt. Zij zijn voor mij echter geen bijzonderder groep dan andere lezers. Ons blad kent ook heel veel niet-christelijke lezers. Respect is een belangrijk woord voor ons als redactie. Dat hoort bij ons DNA.”
Welke boodschap wilt u overbrengen?
„In mijn vriendenkring hoor ik nogal eens het geluid dat de Oranjes vooral geld kosten zonder daar veel voor te doen. Wat ik wil laten zien, is dat de koninklijke familie heel hard werkt.”
Bestaat Vorsten over veertig jaar nog?
„Vorsten zal langer bestaan dan de monarchie. En ik zie de monarchie nog niet verdwijnen. De monarchie wordt belangrijker in een wereld die steeds meer verdeeld is. De Oranjes fungeren samenbindend, dat hebben we rond 30 april weer gezien. Twintig jaar geleden was hun positie veel minder stabiel. Nu zitten ze stevig in het zadel. En wij ook, Vorsten heeft toekomst.”
Welke wens staat er hoog op uw hoofdredactionele lijstje?
„Prinses Amalia is zo’n leuke, stoere meid. Die zou ik graag een keer interviewen. En dan het liefst samen met prinses Beatrix. Of met haar ouders. Overigens begrijp ik heel goed dat haar ouders haar nog afschermen voor de media. Voor je het weet zegt ze iets wat zo’n meisje haar hele leven wordt nagedragen.”
Levensloop Justine Marcella
Justine Marcella (1961) groeide op in Soestdijk. Zij bezocht van 1984-1989 de school van de bekende Kees Boeke in Bilthoven, waar ook kinderen van koningin Juliana eerder heen gingen. Na haar opleiding journalistiek in Tilburg werkte Marcella bij de Amsterdamse tv-zender AT5, daarna bij SBS en voor het EO-programma Blauw Bloed. Zij specialiseerde zich in berichtgeving over het Koninklijk Huis. Marcella werkte ook in de communicatiesector, was eigenaar van een productiebedrijf en ontwierp kunst. Zij onderbrak haar loopbaan door twee jaar voor haar twee kinderen te zorgen. Sinds 2012 is zij hoofdredacteur van Vorsten.