Ze zijn deze week in Stadskanaal aanwezig bij de algemene vergadering van de European Evangelical Alliance (EEA). Thomas Bucher is algemeen secretaris van de EEA en woont in Zürich. Jan Wessels is directeur van de Evangelische Alliantie in Nederland. De EEA is een bundeling van evangelische allianties uit heel Europa en 
onderdeel van de World Evangelical Alliance (WEA), die 600 miljoen christenen vertegen­woordigt.

Europa

Zo’n zestig evangelicale leiders uit heel Europa bezinnen zich deze week in Nederland op de thematiek van de crisis in Europa. Jim Memory, een voormalige kerkplanter in Spanje en missioloog in Engeland, laat in een drie minuten durend filmpje zien dat Europa eigenlijk door de hele geschiedenis in een crisis verkeert, en wel meervoudig: politiek, economisch, moreel en religieus.

De crisis is voor Memory zelfs de normale context voor de Europese kerken. „Zij hebben door de eeuwen heen crises overleefd en vormen door hun aanwezigheid het levende bewijs dat Christus de Heer over elke crisis is.” Memory werkte vijftien jaar in Spanje, zijn gemeente groeide in die tijd van 25 naar 30 leden. „Europa is geen gemakkelijk continent om in te werken”, concludeert hij.

Bucher, behalve algemeen secretaris van de EEA ook kerkenraadsvoorzitter van een gereformeerde kerk in Zürich: „In 1970 telde mijn gemeente 6000 leden, nu 1800. Er is elke tien jaar een teruggang van 25 procent. Toch zie ik dat niet primair als probleem, maar als uitdaging. Hoe kan de kerk relevant zijn voor de samenleving? Daar zal het de komende tijd om gaan. Voor mij betekent dat dat de kerk vooral lokaal moet laten zien wat het is om getuige van Christus te zijn.”

Er is in Europa meer dan een 
economische crisis?

Bucher: „Het grote probleem ligt in de verkeerde wereldbeschouwing van Europa. Zij is eenzijdig gericht op deze wereld, het hier en nu, waardoor Europa geen 
ziel meer heeft. Het geestelijk grondprobleem ligt in de secularisatie.”

Wessels: „Kerken in Europa slagen er niet goed in om hier een duidelijk antwoord op te geven. Ze laten zich vaak leiden door angst of verlangen naar het verleden. Kerken hebben een apologetisch antwoord nodig op de geestelijke uitdagingen van deze tijd. ”

Sociaal

Jeff Fountain, directeur van de Schuman Centre for European Studies en voorzitter van Hope for Europe Round Table, stelt tijdens de bijeenkomst dat evangelischen de laatste decennia nauwelijks aandacht hadden voor de problemen in de samenleving, ondanks grote voorbeelden als Wesley en Wilberforce. De laatste jaren is er een kentering.

Zijn betoog wordt ondersteund door een vertegenwoordiger van de World Evangelical Alliance, die volgend jaar in de Zuid-Koreaanse hoofdstad Seoul zijn wereld­assemblee houdt. Een antwoord op de maatschappelijke nood in de wereld is een van de agenda­punten. De drijfveer is echter niet horizontaal gemotiveerd, zegt hij: „We zijn geen activisten, maar worden gemotiveerd door de liefde van God.”

Wessels: „De tijd van de grote polarisatie tussen evangelischen en oecumenischen is voorbij. Deze is ontstaan toen de evangelischen sinds de jaren vijftig van de vorige eeuw kritisch reageerden op een maatschappelijk Evangelie zoals dat door de Wereldraad van Kerken werd verkondigd. Maar omdat de liberale theologie een stille dood sterft, verschiet de Wereldraad van Kerken van kleur. Hij weerspiegelt door de inbreng van de kerken van Afrika, Azië en Latijns-Amerika meer de wereldwijde kerk. Ik kijk ook met spanning naar de resultaten van de komende assemblee in Zuid-Korea.”

Bucher: „We moeten álle terreinen van het leven bereiken. Het is een misvatting dat evangelischen alleen gericht zouden zijn op de spirituele nood. Er zijn in het verleden maatschappelijke organisaties opgericht die evangelische wortels hebben en die later door de overheid zijn overgenomen.”

Bent u optimistisch over de kansen van het Evangelie, zelfs in Europa?

Wessels: „Ja, zonder meer. Toen ik in 1992 als zendeling namens de Christelijke Gereformeerde Kerken naar Botswana werd uitgezonden, heerste er in Nederland een stemming van somberheid. Nu ik teruggekomen ben, zie ik tekenen van herleving. Een stad als Amsterdam is grondig veranderd door de migrantenkerken.”

Bucher: „Als ik bijvoorbeeld de situatie in Engeland zie, de snelle groei van de evangelicale stroming in de Anglicaanse Kerk, stemt me dat hoopvol.”

Wessels: „Ik geloof in de kracht van het Evangelie. Christenen leggen tegenwoordig meer de nadruk op wat hen bindt dan op verschillen. Ze beseffen dat de secularisatie voor allen dezelfde uitdaging vormt. De kerken van de toekomst zijn niet herkenbaar door imposante gebouwen met grote orgels, maar bestaan uit kleine, actieve groepen, zoals in de vroegchristelijke kerk. Wat in deze tijd overleeft, is datgene wat werkelijk het geloof leeft.”