Uit onderzoek van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) blijkt dat ouders en leraren het belangrijk vinden om samen te werken ten behoeve van de leerresultaten van kinderen. In de praktijk blijkt het echter lastig om die samenwerking vorm te geven. Daarom is het van belang dat leraren en directie nadenken over hoe ze ouderbetrokkenheid gestalte willen geven binnen de school.

Het ministerie van Onderwijs heeft het thema ouderbetrokkenheid bij de school al eerder tot speerpunt verheven. Dat is niet zomaar. Samenwerking tussen ouders en school leidt tot hoger welbevinden van de kinderen op school, betere leerprestaties en minder gedragsproblemen, zo blijkt uit diverse onderzoeken. Ouderbetrokkenheid draagt direct en indirect en op de langere termijn bij aan de ontwikkeling van kinderen. Al op jonge leeftijd heeft ouderbetrokkenheid invloed op schoolprestaties en sociaal gedrag van kinderen. Ook draagt het bij aan een positieve houding ten opzichte van leren en het vertonen van positief gedrag door kinderen tegenover andere kinderen en volwassenen.

Expertisepunt

Om die redenen roept de minister van Onderwijs scholen en ouders op om met elkaar in gesprek te gaan en samen te zorgen voor een veilige sfeer en een prikkelende leeromgeving voor het kind. De oprichting van ExpertisePunten Ouderbetrokkenheid zorgt voor stimulering. Ze hebben als doel om effectiever communiceren en het bouwen aan partnerschap te bevorderen. De Expertisepunten bieden ondersteunende diensten en producten aan ouders, scholen, schoolbesturen en lokale overheden.

Ook veel ouders vinden dat hun steun en inbreng nodig is voor de ontwikkeling van hun kind, zo blijkt uit het onlangs gepubliceerde onderzoek van het SCP. Veel ouders vinden zelfs dat de school hen daarop mag aanspreken. Ook leraren, schoolleiders en managers onderschrijven het belang van samenwerking tussen ouders en school. Maar ze voelen zich volgens dit onderzoek in de praktijk niet altijd gesteund door ouders. Ze hebben het gevoel dat veel ouders al bij voorbaat de kant van hun kind kiezen.

Professional

We zien dus dat ouders en school het belangrijk vinden om samen op te trekken, maar het in de praktijk lastig vinden om constructief samen te werken. Het uitgangspunt zou moeten zijn dat ouders en leraren elkaar zien als professional. Beide partijen weten veel van het kind, vanuit hun eigen rollen, expertise en context. Wanneer ze elkaar waarderen en ervan uitgaan dat ze hetzelfde doel voor ogen hebben (het beste voor het kind), dan is er al een wereld gewonnen.

Bij ouderbetrokkenheid gaat het zeker niet alleen om schoolkranten kopiëren of overblijfouder zijn. Het is meer dan dat. De op dit terrein internationaal bekende expert Joyce Epstein onderscheidt naast dergelijk vrijwilligerswerk nog vijf andere typen van ouderbetrokkenheid: het ondersteunen van de kinderen bij het schoolwerk thuis, effectieve communicatie tussen ouders en school, formele ouderparticipatie (waarbij ouders als commissielid betrokken zijn bij het beleid en bestuur van de school), samenwerking met de gemeenschap en parenting. Dat laatste staat voor de zogeheten voorwaarden scheppende rol van ouders. Ze kunnen hun kinderen voorbereiden op het naar school gaan, hen begeleiden, opvoeden en zorg dragen voor een pedagogisch klimaat, waardoor het kind in het leren voor school wordt ondersteund.

Plan van aanpak

Scholen kunnen ouderbetrokkenheid gestalte geven door samen met een adviseur te kijken hoe het thema en de verschillende typen van Epstein nu een plaats hebben, welke verbeteringen wenselijk zijn en welke nieuwe vormen daarbij aansluiten. Belangrijk is dat er een plan van aanpak wordt opgesteld waar de school op terug kan grijpen. Ouderbetrokkenheid is namelijk een blijvend onderdeel van de integrale kwaliteitsaanpak van scholen in het primair en voortgezet onderwijs.

Gelukkig zijn inmiddels al veel scholen op een goede manier volop met dit thema aan het werk. Met de komst van passend onderwijs wordt de samenwerking tussen ouders en school nog eens extra belangrijk. Passend onderwijs is de nieuwe manier waarop onderwijs aan leerlingen die extra ondersteuning nodig hebben wordt georganiseerd. Elke school moet ervoor zorgen dat de leerling die bij hen ingeschreven wordt, een passende onderwijsplek krijgt, liefst op de school van aanmelding en anders elders. Zeker wanneer kinderen extra zorg nodig hebben, is het cruciaal dat ouders en school goed samenwerken en van elkaar leren, om zo ook deze kinderen optimale ontwikkelingskansen te geven.

De auteurs zijn respectievelijk onderwijsadviseur en projectmedewerker bij Driestar Onderwijsadvies.