Misschien was het ook wel een beetje hoger dan gewenst, want de liberale coalitiepartner FDP werd zo klein dat ze met 4,8 procent onder de kiesdrempel van 5 procent bleef hangen. Dat betekent dat de FDP niet meer in de Duitse Bondsdag vertegenwoordigd is.

In 2009 haalde de FDP (met 14,6 procent) nog het beste resultaat uit haar geschiedenis. Toen bleef CDU/CSU een beetje achter (op 33,8 procent). De uitslagen van zondag en die van 2009 illustreren dat FDP en CDU kiezers uitwisselen. Dat is altijd al zo geweest, maar nog niet eerder was het succes van de CDU zo groot dat de FDP helemaal verdween. De partij verdween de afgelopen jaren ook in veel deelstaten.

De CDU bevestigde zondag de overwinning van haar zusterpartij CSU in Beieren. Die haalde vorige week zondag met 47,7 procent van de stemmen de meerderheid van de zetels in het deelstaatparlement.

Ondanks haar beste verkiezingsresultaat is het onzeker met wat voor regering Merkel de komende vier jaar gaat werken. De christelijk-liberale regering van CDU en FDP van de afgelopen vier jaar was duidelijk haar wenscoalitie. Maar die is nu niet mogelijk.

De meest logische coalitiepartner, de sociaaldemocratische SPD, boekte zondag een kleine winst en eindigde op 25,7 procent. Partijleider Steinbrück zei na afloop echter dat hij meer had gehoopt.

De kleinere partijen raakten zondag stemmen kwijt. Opvallend was de opkomst van AfD (Alternative für Deutschland). Die bleef met 4,7 onder de kiesdrempel, maar voor een nieuwkomer was dit resultaat toch zeer opvallend.

Geen van de grote partijen heeft tot nu een voorkeur voor een coalitie laten blijken. Merkel zei dat ze de definitieve uitslag wilde afwachten. Mogelijk hoopte ze op het bericht dat de FDP het toch zou redden, maar in de loop van de morgen bleek dat de liberalen voorlopig buiten beeld zijn.

Vrij algemeen wordt er nu in Duitsland van uitgegaan dat er eerst een verkenning komt van een zogeheten grote coalitie van CDU/CSU en SPD. Merkel gaf van 2005 tot 2009 ook leiding aan zo’n kabinet, waarbinnen de huidige SPD-leider Steinbrück minister van Financiën was. Tijdens de verkiezingscampagne heeft ze steeds gezegd dat „niemand deze combinatie wil”, maar als er geen andere mogelijkheden zijn, zal ze er toch toe worden gedwongen.

De partijen kennen grote verschillen op economisch vlak. De SPD wil een minimumloon invoeren en de belastingen verhogen.

Ook rond de aanpak van de eurocrisis zit ze op een andere lijn. Dat kan consequenties hebben voor de Europese Unie en ook Nederland. Hoewel Merkel felicitaties kreeg uit alle EU-hoofdsteden, wordt natuurlijk nauwlettend toegezien welke kant het op gaat.

Rekenkundig gezien is er ook een linkse coalitie mogelijk, van SPD, Groenen (8,4 procent) en de Linkspartei (8,6 procent). Met zijn drieën hebben ze waarschijnlijk een meerderheid in de Bondsdag.

Maar deze combinatie werkt alleen op papier, omdat de SPD niet met de Linkspartei wil samenwerken.