Het megaproject Noord/Zuidlijn in Amsterdam gaat langzaam de laatste fase in: die van het afbouwen. Dat betekent dat nu langzamerhand de bouwputten in het centrum van de hoofdstad verdwijnen.

Subtiel slopen

Nu de twee tunnelboren definitief zijn uitgeboord, worden ook de damwanden opgeruimd die speciaal waren gebouwd om monumentale A-locaties voor verzakking te behoeden, zoals de Bijenkorf, conferentiecentrum De Bazel en de 17e-eeuwse Munttoren.

En dat slopen moet subtiel gaan. Trillende boorhamers veroorzaken misschien scheuren in de oude fundering. En dus wordt het modernste middel ingezet: kleine maar effectieve luchtontploffingen, die het beton zodanig verzwakken dat het daarna praktisch kan worden weggeschept.

Sluitstuk

De zeven ontploffingen die dinsdag klonken waren het sluitstuk van in totaal vier dagen sloopwerk, om onder de grond een betonnen kolos van 8 bij 8 meter aan stukken te rijten.

De nieuwe techniek, die maar door één bedrijf in Nederland mag worden toegepast, levert geen rondvliegende stenen en 
nagenoeg geen trillingen op. Langslopende publiek en kantoorpersoneel heeft zo geen weet, maar ook geen last van het sloopwerk.

Airbag

Eigenlijk mogen ze de naam bommen niet dragen: de explosieven die losjes uit de jaszak van sloper Maarten Lek steken. De staven zorgen eigenlijk voor een luchtontploffing, legt hij uit, vergelijkbaar met wat een airbag doet. „Om de werkende stof te vertragen, zit er glucose bij.”

Suikerbommetjes dus. Ze heten NXbursT en zijn gloednieuw 
in ons land: Lek, die zich pyrotechnisch springmeester mag noemen, is samen met zijn collega de enige sloper met een vergunning. Ze volgden er speciaal een opleiding voor in oostelijk Duitsland.

Geen schade

Apart spul is het wel. Lek: „Als deze staaf nu in mijn open hand ontploft, houd ik er geen schade aan over. Maar zou ik er druk op zetten door er allebei mijn vuisten strak omheen te klemmen dan zijn ze allebei weg.”

De nieuwe springstof is zogezegd een gat in de markt. En Lek mag zijn knalwerk ook nog eens uitvoeren voor bouwbedrijf BAM, lacht hij. „Dus dat moet wel goed gaan.”

Lek: „We boren gaten van zo’n 80 centimeter waar het explosief in gaat, en stampen de boel dan onder hoge druk aan. De lucht die bij de ontploffing vrijkomt, zoekt vervolgens de weg van de minste weerstand, in dit geval door het beton.”

Geen brokstukken

Een groot spektakel zijn de explosies niet: brokstukken blijven 
achterwege, en dat is ook precies de bedoeling op het Muntplein, een druk kruispunt in het centrum van de hoofdstad.

Toch is bij iedere detonatie 
goed voelbaar dat er onder de grond iets ontploft. Na het verplichte hardop aftellen volgt een droge knal, die de grond van de bouwput laat schudden. Maar 
3 meter verder werken de mensen in het kantoor van Randstad gewoon door. Lek: „Dat is dus het voordeel: van een dagenlang ratelende boorhamer worden ze daar gek.”

Importeur Denny Boeff van NXbursT, die het slopen vanaf de zijlijn gadeslaat, verwacht een flinke toename van de verkoop van zijn springstof. „Eerst haalden die het uit Zuid-Afrika, waar deze techniek in de mijnbouw is ontwikkeld.” Om de vraag te voldoen is alvast een fabriek neergezet in Duitsland. „Invoer is geen probleem: we importeren in feite airbagtechniek.”

Als de grote tenten en afrastering eindelijk van het Muntplein verdwijnen, zal het publiek niet veel last meer hebben van bouwwerkzaamheden. Met verkeershinder is zelfs in de aanbestedingsprocedure rekening gehouden. De aanvoer van de tonnen met bouwmateriaal voor de afbouw van metrostation Rokin gaan het toch al drukke stadsverkeer niet verder belasten. De tunnels zijn immers af, dus wordt vanaf nu alles volledig ondergronds aangevoerd.