„Markus niet geschreven door volgeling Petrus”
Markus, het oudst bekende geschrift over de Heere Jezus, is niet geschreven door een volgeling van Petrus in Rome, zegt de theologe H. N. Roskam in haar proefschrift.
Volgens Roskam is Markus geschreven voor een christelijke gemeente in Galilea. Het evangelie zou bedoeld zijn als reactie op de vervolging van Galilese christenen door lokale Joodse en Romeinse overheden. Roskam promoveerde donderdag aan de Universiteit Leiden bij de nieuwtestamenticus prof. dr. H. J. de Jonge.
De wijze waarop de schrijver van het Markusevangelie Jezus portretteert, is volgens Roskam vooral bedoeld om de reden voor die vervolging te ontkrachten, namelijk het idee dat christenen door de Romeinen als gevaar voor de openbare orde konden worden gezien.
Tot dusver werd aangenomen dat het evangelie van Markus in de jaren zestig van de eerste eeuw geschreven was als resumé van de prediking van de apostel Petrus. Deze traditie baseert zich op één bron, een passage over het Markusevangelie van Papias van Hiërapolis (ongeveer 135 na Christus). Die passage kan volgens Roskam niet als een betrouwbare bron worden beschouwd.
Op basis van gegevens uit het Markusevangelie zelf concludeert Roskam dat de beoogde lezers van het Markusevangelie in de jaren zeventig van de eerste eeuw onder (de dreiging van) vervolgingen wegens hun christelijke overtuiging leefden. Leidinggevende Joden werkten soms, uit angst voor represailles, samen met de Romeinen als ze niet in staat waren de onruststokers in toom te houden.
In de ogen van de leidinggevende Joden behoorden christenen tot een potentieel opstandige groep, die gewelddadig ingrijpen van de kant van de Romeinen kon uitlokken. Het feit dat de christenen beleden de volgelingen te zijn van iemand die zij Christus noemden en die door kruisiging om het leven was gekomen, kon op buitenstaanders de indruk wekken dat zij aanhangers waren van een politieke, anti-Romeinse rebel en dat zij uitzagen naar de stichting van een onafhankelijke Joodse staat.
De centrale boodschap van het Markusevangelie is volgens Roskam dat Jezus, hoewel Hij door Zijn volgelingen de Christus werd genoemd en door kruisiging om het leven is gekomen, geen politieke rebel was. De promovenda karakteriseert dit evangelie als een apologetisch werk in biografische vorm.
