Advies aan synode GKV: Vrouw kan in alle ambten dienen
HARDERWIJK. Er zijn geen doorslaggevende bezwaren tegen de bevestiging van vrouwen in de kerkelijke ambten. Dat is de conclusie van het donderdagmiddag verschenen rapport ”Mannen en vrouwen in dienst van het evangelie”, dat is opgesteld in opdracht van de generale synode van de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt (GKV).
De visie dat naast mannen ook vrouwen in de kerkelijke ambten mogen dienen past binnen de bandbreedte van wat als Schriftuurlijk en gereformeerd kan worden bestempeld, aldus het rapport van het deputaatschap m/v in de kerk.
De rapporteurs concluderen dat veel nieuwtestamentische gegevens over de rol en positie van mannen en vrouwen in de kerk, beïnvloed zijn door de toenmalige cultuur. „God vraagt bij de invulling van de man-vrouwverhouding in de kerk om aandacht voor wat in de cultuur al dan niet aanstootgevend is”, aldus de rapportschrijvers. En: „God wil dat de christelijke invulling van de man-vrouwverhouding de relatie tussen Christus en zijn gemeente weerspiegelt, zodat hiervan een getuigenis uitgaat voor de wereld.”
De conclusies van het rapport wordt gesteund door zes van de zeven auteurs. De zevende, deputaat en jurist mr. D. A. C. Slump, neemt een afwijkend standpunt in. Hij meent dat het rapport te relativerend spreekt over de culturele situatie rond het begin van de jaartelling, toen onder andere de apostel Paulus instructies gaf over de positie van man en vrouw in de kerk. Ook meent hij dat door de schrijvers te makkelijk wordt gesteld dat diverse Bijbelteksten over de verhouding man-vrouw alleen betrekking hebben op het huwelijk.
De generale synode in Harderwijk besloot in 2011 dat het bij de generale synode in Amersfoort in 2005 ingestelde deputaatschap m/v in de kerk, voor de volgende synode met een rapport moet komen over de vraag of de ambten van predikant, ouderling en diaken geopend kunnen worden voor vrouwen. Het nu uitgebrachte rapport van dit deputaatschap wordt besproken tijdens de volgende generale synode, in 2014 in Ede.
De conclusies in het deputatenrapport betekenen nog niet dat vrouwen ook daadwerkelijk in alle ambten benoemd kunnen gaan worden in de GKV. De synode van 2014 zal naar verwachting op basis van het rapport daarover besluiten nemen. De deputaten stellen de synode voor om in kaart te brengen wat de kerkrechtelijke gevolgen zijn van het openen van de ambten voor vrouwen. Tevens tekenen ze aan dat kerkelijke afspraken en regelingen op zodanige manier moeten worden opgesteld „dat daarmee de vrede in de plaatselijke kerken gediend wordt.”
De deputaten menen dat het al dan niet functioneren van vrouwen in de ambten geen belemmering mag vormen in de contacten tussen de GKV, de Christelijke Gereformeerde Kerken en de Nederlands Gereformeerde Kerken. In de laatste kerk kunnen vrouwen reeds in alle ambten dienen.
Toch is het deputaatschap zich er van bewust dat de toelating van vrouwen in de ambten, de eenheid binnen de GKV onder druk zet. In een speciale paragraaf in het rapport gaan de auteurs daarom in dit thema. Volgens hen moeten christenen de bereidheid hebben om van elkaar te leren, omdat ze elkaar als leden van het lichaam van Christus liefhebben. Het komt dan ook aan op een zorgvuldige inpassing van vrouwelijke ambtsdragers binnen het kerkverband, concluderen ze. „Het vergt moed om het in de kerk met grote meningsverschillen uit te houden”, maar tegelijkertijd hoeven meningsverschillen „niet kerkscheidend hoeven te werken.”
Het rapport kreeg de titel ”Mannen en vrouwen in dienst van het evangelie” mee. Daarmee benadrukt het deputaatschap dat christenen geroepen zijn om het Evangelie met kracht te verkondigen. „Onnodige belemmeringen moeten daarbij vermeden worden.”
Deputaatschap m/v
Het deputaatschap m/v (oorspronkelijk: deputaatschap vrouwen in de kerk) is in 2005 ingesteld door de generale synode van de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt, die in dat jaar vergaderde in Amersfoort.
De aanvankelijke opdracht aan het deputaatschap was om te onderzoeken welke vragen en problemen er in de kerk leefden rond het thema ”vrouwen in de kerk”. Daarnaast kreeg het deputaatschap de opdracht een plan van aanpak te maken om te komen tot een onderbouwd Schriftuurlijk antwoord op vragen rondom dit onderwerp.
Dit resulteerde in een enquête onder GKV-leden, waaruit bleek dat in de kerk heel verschillend werd gedacht over vrouwelijke ambtsdragers. Ongeveer de helft van de leden had geen moeite met de komst van vrouwelijke diakenen, maar de meerderheid van de kerkleden zag niets in de benoeming van vrouwelijke ouderlingen en diakenen.
Naast de resultaten van dit onderzoek, presenteerde het deputaatschap aan de generale synode van 2008 in Zwolle ook een probleemanalyse. De kerkvergadering besloot daarop verder te gaan op drie sporen:
Wetenschappelijke bezinning. Als gevolg hiervan verscheen in 2011 een boek van dr. Myriam Klinker-De Klerck, onder de titel ”Als vrouwen het Woord doen. Over Schriftgezag, hermeneutiek en het waarom van de apostolische instructie aan vrouwen”. Dr. Klinker is tegenwoordig docent aan de Theologische Universiteit Kampen, de predikantenopleiding van de GKV en promoveerde in juni 2013 in Kampen.
Bezinning binnen de kerken. Hiervoor werd een gesprekshandleiding opgesteld en een DVD gemaakt.
De voorbereiding van praktische besluiten.
De generale synode van 2011 in Harderwijk droeg het deputaatschap vervolgens op om met een rapport te komen over de vraag of vrouwen in de ambten benoemd kunnen worden.
De deputaten stellen in overleg met het moderamen van de synode van 2011 gewerkt te hebben aan een rapport dat enerzijds een goede afronding vormt van „het theologische verhaal”, met „een heldere conclusie”, terwijl er anderzijds bezien moet worden wat bestuurlijk gezien wijs, haalbaar en verstandig is.
