„Ik ben zelf een slachtoffer van de sharia; ik ben ter dood veroordeeld nadat ik christen werd. We moeten duidelijk zijn. Wat Mohammed zegt, kan niet met fundamentele mensenrechten verenigd worden.”

De Egyptisch-Italiaanse Magdi Christiano Allam wond gisteren in Brussel, tijdens een conferentie over de buitenlandse politiek van de EU met betrekking tot de bescherming van bekeerlingen, geen doekjes om zijn opvattingen. „Religieus relativisme zorgt ervoor dat de islam op gelijke voet wordt geplaatst met christendom en jodendom. Maar we moeten de moed hebben om onderscheid te maken. Met een variant op Gandhi zeg ik: Ik houd van moslims, maar ik haat de islam.”

Atheïst

Dergelijke uitspraken kwamen Allam, die als moslim opgroeide maar in 2008 christen werd, op kritiek te staan van onder anderen D66-Europarlementariër Marietje Schaake. Zij maakte zich er zorgen over dat moslims en christenen elkaar gaan bevechten, terwijl het thema volgens haar de universele mensenrechten aangaat. Niet alleen moslims zijn de daders en niet alleen christenen zijn de slachtoffers; ze wees er gisteren op dat ook mensen die atheïst worden het moeilijk hebben.

Toch speelt de problematiek overwegend in islamitische landen en vooral bij christenen, zo bleek gisteren ondubbelzinnig op de door de European Christian Political Foundation georganiseerde conferentie. „We moeten er niet voor weglopen om een specifieke religie te benoemen als blijkt dat er binnen die religie problemen zijn”, stelde Esther Kattenberg, die namens Open Doors een van de sprekers was.

„De grootste problemen geven bekeringen vanuit de islam, gewoonlijk tot het christendom”, constateerde ook Marc Fromager, directeur van de Franse tak van de rooms-katholieke hulporganisatie Kerk in Nood. „Andere bekeringen zijn doorgaans lang niet zo ingrijpend.”

Meer aantrekkelijk

Fromager wees erop dat het aantal bekeerlingen toeneemt, onder meer door de beschikbaarheid van moderne communicatiemiddelen. „De huidige schaal van het aantal bekeringen tot het christendom heeft zich nooit eerder voorgedaan. Ik ken zelf verschillende ex-moslims. Ze zeggen allemaal dat de God Die ze geopenbaard in Christus leerden kennen, vele malen aantrekkelijker was dan de leerstellingen van de islam.”

Om bekeerlingen te beschermen, moet de EU zich volgens hem steviger opstellen tegenover islamitische landen die zogeheten blasfemiewetten hebben doorgevoerd. Deze wetten maken het doorgaans gemakkelijker om christenen ervan te beschuldigen de islam te beledigen, met alle gevolgen van dien.

Een ander terugkerend probleem is dat van de identiteitspapieren. Bekeerlingen mogen vaak niet op hun identiteitskaart laten zetten dat ze christen zijn. Ook hun kinderen worden niet als christen gezien, waardoor de problemen zich in de volgende generatie voortzetten.

Weerbarstig

Om de vrijheid van godsdienst te waarborgen, stelden de ministers van Buitenlandse Zaken van de Europese Unie in juni dit jaar een aantal richtlijnen vast. Een van die richtlijnen zegt dat de EU staten erop moet aanspreken wanneer personen gestraft worden omdat ze van religie veranderen.

Op de conferentie gisteren klonk veel waardering voor de nieuwe richtlijnen, maar tegelijk was niet iedereen ervan overtuigd dat ze de weerbarstige praktijk kunnen veranderen. „Het is maar papier, maar aan ons is nu de taak dat die richtlijnen realiteit worden”, vertolkte ChristenUnieparlementariër Peter van Dalen gisteren een breed gedeelde opvatting.

Hij onderstreepte dat hij en vele anderen in het Europees Parlement zich daar daadwerkelijk van harte voor willen inzetten. „Wij zitten hier weliswaar in een luxueus gebouw, van alle gemakken voorzien, maar laten we niet vergeten dat dit echt een kwestie van leven of dood is.”

„Er is geen achterdeur in de islam”

Wie? Bas Belder, Europarlementariër voor de SGP.

Waarom hier? „Op mijn reizen door het Midden-Oosten vertellen christenen me dat ze zich in de steek gelaten voelen door het Westen. Het Westen heeft alleen maar oog voor democratie, maar zij zeggen: Dat zal wel, we willen vrede hebben. Die vrede raakt echter steeds verder uit het zicht. Het proces van radicalisering dat gaande is, maakt de situatie voor bekeerlingen alleen maar nijpender. Het huis van de islam is wel open voor nieuwkomers, maar er is geen achterdeur.”

Wat moet de EU doen? „Met vrijwel alle landen in het Midden-Oosten hebben we als EU associatieverdragen getekend. Daarin zit altijd een mensenrechtenclausule. Daarop moeten we deze landen aanspreken. We moeten zeggen: Dit hebben jullie getekend, dus kom op, zorg voor vrijheid van geloof. Het taboe om hier over te spreken moet echt verdwijnen.”

„Men beseft vaak de ernst niet”

Wie? Daniel Hoffman, algemeen directeur van de christelijke hulporganisatie Middle East Concern.

Waarom hier? „Ik kom hier onder meer om andere mensen te ontmoeten die met het probleem van bekeerlingen bezig zijn. Het is belangrijk om elkaar te spreken over deze thema’s. Ik neem van deze conferentie graag de uitnodiging mee 
om de richtlijnen die de EU recent rond godsdienstvrijheid heeft ontwikkeld, onder de aandacht te brengen van de mensen die het betreft. Een bekeerling in het Midden-Oosten staat sterker als hij met die richtlijnen naar EU-delegaties stapt.”

Wat moet de EU doen? „Het personeel dat in het Midden-Oosten werkt moet op de hoogte worden gebracht van de problematiek van bekeerlingen. Te vaak merk ik dat men nauwelijks zicht heeft op de ernst van de problemen, ook al werkt men zelf in het Midden-Oosten. Het idee bestaat dat het allemaal wel meevalt.”

„Vrije mening is een voorwaarde”

Wie? Kamal Fahmi, directeur van de Egyptische christelijke hulporganisatie Set My People Free.

Waarom hier? „Ik ben geboren in Sudan, maar werk in Caïro. Ik weet wat de bekeerlingen doormaken. Waarom moeten zij sterven omdat ze niet geloven in de profeet Mohammed? We proberen bekeerlingen zo veel mogelijk te helpen, en daar hebben we ook de EU bij nodig.”

Wat moet de EU doen? „Doorgaan met het beschermen en propageren van de vrijheid van meningsuiting. Ik geloof vast dat, als die vrijheid echt doorgevoerd wordt in landen in het Midden-Oosten, we straffen voor afvalligheid kwijt zullen raken. Na al die jaren in Egypte zie ik duidelijk dat mensenrechten een voorwaarde zijn voor vrijheid. Je moet kunnen zeggen wat je vindt. Belangrijk is daarbij om te doen wat Jezus deed. Hij zei duidelijk waar het op stond, maar was tegelijk bereid om de weg naar het kruis te gaan.”