Dinsdag herdenken de Indonesiërs de ramp in het toenmalige Nederlands-Indië, onder meer met sirenes die om 10.02 uur gedurende één minuut loeien. Bij voorbaat is de bevolking gewaarschuwd niet in paniek te raken, omdat het om een herdenking gaat en niet om een dreigende tsunami.

De reeks oorverdovende explosies was 4000 kilometer verderop in Australië en op het eiland Rodrigues in Mauritius te horen. De 800 meter hoge formatie van de vulkanen Rakata, Danan en Perbuwatan stortte ineen en watermassa’s stroomden in de lege magmakamers. Daardoor ontstond een enorme ontploffing en een tsunami met golven die een hoogte van 40 meter bereikten. Hete as kwam tot 400 kilometer verderop neer.

De gevolgen waren dramatisch. 150 dorpen werden weggevaagd op de kusten van Sumatra en Java en naar schatting 40.000 mensen kwamen om het leven.

Een officier van de Amerikaanse driemaster W.H.Besse die 100 kilometer verderop voer, geloofde dat het einde der tijden was gekomen, schreef hij in zijn logboek. „Vreselijke gebrul uit de vulkaan, de hemel vol lichtflitsen… Het huilen van de wind door de tuigage, het was een van de verschrikkelijkste ervaringen die je je kunt voorstellen. Allen geloofden dat de laatste dagen van de aarde waren gekomen.”

Een enorme wolk met vulkanische as raasde in de bovenste luchtlagen over de hele wereld. Daardoor ontstonden spectaculaire zonsondergangen, die de Noorse schilder Edvard Munch inspireerden tot de achtergrond van zijn beroemde schilderijen De Schreeuw.

Wat resteerde van het eiland was een kleine vulkaan, die Anak Krakatau (het kind van Krakatau) wordt genoemd. De vulkaan groeit elk jaar ongeveer 10 centimeter en is nu 305 meter hoog. Het is een van de actiefste vulkanen van Indonesië die alleen in de laatste anderhalf jaar al meer dan 100 keer is uitgebarsten. „Dat is goed, de vulkaan kan zo geen spanning opbouwen”, zegt het hoofd van het Indonesische vulkaaninstituut.