’Modern wapen nodig voor zo’n gifaanval’
DELFT (ANP). Als er inderdaad honderden doden zijn gevallen door een chemische aanval bij de Syrische hoofdstad Damascus woensdag, dan moet een geavanceerd systeem zijn gebruikt. „Bij zo’n grootschalige en efficiënte aanval kan het niet gaan om geïmproviseerde houtje-touwtje-wapens.” Tussen alle onzekerheden rond de veronderstelde aanval is dat aspect donderdag wel duidelijk voor Ruud Busker, expert Bescherming chemische, biologische en nucleaire wapens bij onderzoeksinstituut TNO in Rijswijk.
Het is relatief simpel om een gevaarlijke chemische stof te maken, beaamt Busker, maar het is technisch heel moeilijk om er een wapen van te maken. Bovendien kan er een gevaar zijn voor de maker zelf. Het is voor de TNO-expert lastig aan te geven wat voor systeem in Syrië zou zijn gebruikt. „Het kunnen raketten met een chemische stof zijn die vanuit een vliegtuig worden afgeschoten of vanaf de grond zijn gelanceerd.” De Syrische oppositie beweert dat de stof in raketten zat.
Uit de beelden die Busker van de rijen dodelijke slachtoffers op televisie en internet heeft gezien, maakt hij op dat „het opmerkelijk was dat er aan hen niks opmerkelijks was te zien”. Dat kan volgens hem duiden op een zeer hoge doses zenuwgas op enkele plekken. „Slachtoffers overlijden dan al voordat er uiterlijke symptomen zijn te zien.” Busker is ook nieuwsgierig naar de gewonden, maar daarover zijn nog weinig meldingen. De gewonden die hij zag, kon hij niet goed duiden omdat ze kort in beeld waren.
De situatie in Syrië is anders dan de aanslag met het zenuwgas sarin in Tokyo in de jaren 90. Toen vielen slechts een tiental doden maar wel duizenden gewonden. Dat gif werd in een pakketje in een metrostation achtergelaten. Doden kunnen vallen in het hart van een chemische aanval maar aan de rand ervan loop je letsel op. Dat varieert van pupilvernauwing, waardoor je opeens slecht ziet, en ademhalingsproblemen tot ernstige misselijkheid en tijdelijke bewusteloosheid. Er kan ook blijvende hersenschade ontstaan, wat kan leiden tot stoornissen in motoriek en gedrag.
Volgens Busker is het allerbelangrijkst nu dat er snel onderzoek komt op de getroffen plaatsen. Van doden en gewonden moet bloed of slijm worden afgenomen. „Een juiste registratie van de afgenomen monsters is zeer belangrijk.” Ook moeten munitieresten worden verzameld om te kunnen achterhalen welk gif is gebruikt en mogelijk ook door wie. Als het VN-team dit niet mag doen, dan kunnen de opstandelingen dat zelf proberen. „Als ik de Syrische oppositie zou zijn, zou ik dit zelf doen, ook als is het de vraag of de VN dit zou accepteren als bewijs”, zegt Busker.
